Архив рубрики: Дин

Ғәҙеллек яҡлап асыуланығыҙ!

саманан ашҡан асыу

Кеше булараҡ кисергән хис — тойғоларҙың береһе — асыу. Беҙ нимәгәлер ҡәнәғәт булмағанда ғәҙәти асыу барлыҡҡа килә. Тәбиғәте буйынса кеше ҡайһы берҙә кәйефле, ҡайһы берҙә күңелһеҙ, ҡайһы берҙә ул тыныс, ә ҡайһы берҙә асыулы эш итә. Әммә ул бер ҡасан да кире эмоциялар әсирлегендә түгел, ә яҡшы сифаттар ярҙамында тормошто мәғәнә менән тултыра.
Баланы ҡулдарығыҙға алығыҙ, бер аҙ хәрәкәтһеҙ ҡалдырығыҙ, һәм тиҙҙән уның һеҙгә ҡаршы торорға тырышыуын күрерһегеҙ, ул ҡулдарын иреккә сығарырға тырыша, ә уңышһыҙ булһа, асыуынан ҡысҡыра... Был «асыу» торошо... Читать далее →

Ваһһабиттәргә ҡаршы көрәш кәрәкме?

Ваһһабиттарға ҡаршы көрәш кәрәкме?
Бөгөнгө көндәрҙә, донъяның аҫты өҫкә әйләнергә торғанда арабыҙҙағы ваһһабит иптәштәргә ҡаршы көрәш кәрәкме? Кемдәр улар һәм арабыҙҙа уларҙың роле? Беҙ, Ислам динебеҙҙә, шәриғәт ҡанундарын һәм Пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәд ғәләйһиссәләм сөннәтен ҡаты рәүештә үтәргә тырышҡан кешеләргә, бигерәктә йәштәргә «ваһһабиттар» тип ҡушамат тағырға тырышабыҙ. Төрлө китабтар уҡып, видео мәғлүмәттәр ҡарап, диндә юнле белеме булмаған өйрәтеүселәр менән аралышып, динебеҙҙең асылына төшөнөргә тырышҡан йәштәр тәү мәлдә, был планда радикал ҡарашта була. Мин үҙемдә дин тота башлағас, шулайыраҡ булдым, хатта, мәҫәлән динебеҙҙең бер нәмәһендә белмәгән ҡатын-ҡыҙҙарҙы, райондың йыл аҙағы йыйылыштарында, артҡы рәткә ултырырға, ҡыуҙым... Читать далее →

Ҡөръән транскрипцияһы

Ҡөръән транскрипцияһы
Әссәләмүғәләйкүм үә рәхмәтуллаһи үә бәракәтүһү. Хәҙрәт, минең шундай һорауым бар, мин айырыуса ошо айҙа Ҡөрьән уҡығаны өсөн бүләк (сауаб) алырға теләйем. Әммә мин әлегә Ҡөрьәнде ғәрәп телендә уҡый белмәйем, тик транскрипция буйынса ғына уҡыйым һәм күптән түгел бындай уҡыуҙы тыйыу тураһында уҡыным. Ҡөрьәнде транскрипция буйынса уҡыу тыйылғанмы, юҡмы икәнен аныҡ ҡына белергә теләйем?
Икенсе һорау: Ҡөръәнде транскрипция менән уҡып хәтем ҡылырға буламы?
Ҡөръәндең транскрипцияһын ҡулланыу һәм уны тыйыу тураһында фекерҙәр төрлө. Әгәр һеҙ яңыраҡ Ислам динен ҡабул итһәгеҙ, йәки яңыраҡ ҡына уның ҡушыуҙарын үтәй башлаһағыҙ, тәүге осорҙа Ҡөрьәнде транскрипция буйынса уҡырға мөмкин. Аллаһтан быны һеҙгә ғибәҙәт тип иҫәпләүен һорағыҙ. Читать далее →

Исламмы әллә Иванмы?

Исламмы әллә Иванмы?
Беҙ Ислам динең һайлайыҡмы әллә Иван динең, насараларҙың (христиандарҙың) диненә инанайыҡмы? Аллаһ Әҙәм затын барлыҡҡа килтереп, уға бер генә дин – Ислам динен биргән. Беренсе мосолмандар — атабыҙ Әҙәм, әсәбеҙ Һауа һәм уларҙың балалары, улар Әҙәмде (уның донъяһын) Ислам диненең беренсе кешеһе һәм беренсе пәйғәмбәре итеп ҡабул итә. Әҙәмдән (уның донъяһынан) бөгөнгө көнгә тиклем дауам иткән диндең исеме Ислам һәм Ислам дине был донъяның һәм бөтә донъяларҙың (тормоштоң башҡа донъялары) берҙән — бер ысын дине. Читать далее →

Енси яҡынлыҡтан һуң ғөсөл алырғамы?

Енси яҡынлыҡтан һуң ғөсөл алырғамы?
Һыуға бәйле, йәки һауа торошона, йәшәгән урындың һәм уның шарттары һөҙөмтәһендә, башҡа төрлө сәбәптәр менән килеп сыҡҡан ҡаршылыҡтар арҡаһында енси яҡынлыҡтан һуң ғөсөл алырғамы тигән һорау күптәрҙе борсой. Әлбиттә, шәриғәт ҡанундары уны теүәл үтәүен ҡуша. Әммә, тигән һорау күптәрҙе борсой. Был һорауҙы элгәре уҡытыусыларға ла биреп ҡараным, тик улар әлеге үҙҙәренең белем үҫештәре һай булыуҙары арҡаһында аныҡ яуап бирмәнеләр. Ул ваҡытта, минең күҙ алдымда, пәйғәмбәребеҙ заманында, сүллектә, һыу алтын урынына булғанда, кис һәм төнөн ҡоҙоҡ алдына сиратҡа теҙелгән, енсе яҡынлыҡтан һуң ғөсөл алырға йыйынған ғәрәптәр тора ине. Тәһәрәткә килгәндә лә бер-нисә тиҫтә йөҙ мең ғәскәр сүллектә һыуһап, көн-аҙналар барғас, эсәр һыуҙарын, үҙҙәренә, дөйәләренә һәм башҡа йөк малына тигәнде, тәһәрәт алырға тотоноп, үҙҙәрен үлемгә дусар итер ине бит. Шулай булғас, һыу тотонмай тәйәммүмде лә бер-бер артлы алғандар булып сыға бит. Читать далее →

Ваҡыт үтмәҫ, ҡояш батмаҫ борон...

Ваҡыт үтмәҫ, ҡояш батмаҫ борон...
Ваҡыт үтмәҫ, ҡояш батмаҫ борон... «Инсан исемле Сер» китабынан, Нуриман Мусин.
Бушҡа үткән ваҡытыбыҙ, юҡ-барға сарыф ителгән ғүмеребеҙ – тәүбәләр өсөн төп сәбәп. Ваҡытты бит һатып алып та, һаҡлауға һалып та ҡуйып та булмай. Үлемдең хәҡиҡи асылын белгәндәр фани донъяның үтә торған ләззәттәренә алданмай. Юлы ҡайҙа алып барғанын белгән әҙәмдең ер тормошоноң бер минутлыҡ рәхәтлектәренә күҙе ҡыҙмай. Донъяның бөтә байлыҡтарын йыйып, мең йыл йәшәгән сүрәттә лә бәндәгә ниндәй файҙа? Бер көн килеп, байлығы ла юҡҡа сығасаҡ, үҙе лә ҡара ер ҡуйынына инеп ятасаҡ.
Әҙәм ғүмере ҡапма-ҡаршы ике нөктә — «йәшәү шатлығы» һәм «үлем ҡурҡынысы» араһында бәүелгән маятник ише. Башкөллө фани донъя ығы-зығыһына сумған бәндә үлемдең хәҡиҡи асылын, әҙәмдең был донъяға килеү серен һәм хикмәтен аса алмай. Ғаләмдең кескәй генә күсермәһе булған тәнебеҙҙә меңдәрсә күҙәнәк һәр даим тыуа һәм үлә. Тән был донъя менән оҡшаш: унда «бәпесләү бүлектәре» лә, «зыяраттар» ҙа бар. Нәфесебеҙ был донъяла ирешкән бөтә бейеклектәр балалар диңгеҙ янында төҙөгән ҡом ҡәлғәләргә оҡшаш — килтереп бәргән тәүге тулҡын менән улар йыуылып юҡҡа сығасаҡ. Читать далее →

Яуҙа үлгәндәр шәһитме? Иман

Яуҙа үлгәндәр шәһитме? Иман
Бөгөн интернет киңлегеңдә лә һәм былай аралашҡанда ла берәй һалдат үлгәнен ишетһәләр: урыны йәнәттә булһын тип әйтеп ҡуялар. Был дөрөҫмө?
Кеше ҡайһы осраҡта шәһит үлеме менән үлгән булып иҫәпләнә? Әйҙә ошо мәсьәләләрҙе ҡарап үтәйек. Әйе донъябыҙҙан шәһит китеүселәр һәм шәһит үлеме менән үлеүселәр бар. Эс ауыртып, утта янып, һыуға батып үлеү ҙә шәһиттәр үлеме менән китеүгә инә. Сөнки кеше ғаҙапланып үлә. Ҡатын-ҡыҙҙар бала тапҡанда йән бирһә, шәһиттәр үлеме менән киткән булып иҫәпләнә. Бындай үлемдәрҙең ябай үлемдән айырмалығы ниҙә һуң? Шәһит китеүселәр һәм шәһит үлеме менән үлеүселәр хисап бирмәйенсә, туранан-тура йәннәткә инәләр, тиелә. Читать далее →

Иблис, Дәджәл, QR-код

сатана

Иблис, Дәджәл, QR-код
Был мәҡәләне элек яҙа башлағайным, тик интернет киңлегенә бындай мәғлүмәттәргә тыйыу булды бит, әлегә был тынып ҡалған мәсьәләне тиҙҙән ҡабат күтәрерҙәр һәм беҙҙе яңынан «ауыҙлыҡтарҙар»!
QR-кодтарҙа Дәджәл фетнәһенең килеп етеү сағылышы. Кем ул Дәджәл? Дәджәл исеменең мәғәнәһе «алдаҡсы», «ялғансы», «хаҡлыҡты ялған менән йәшереүсе» тигән мәғәнәне белдерә, «хәҡиҡәтте – ялған һәм яҡшыны яман менән бутаусы» һүҙҙәренә тап килә. Һис шикһеҙ, Дәджәл фетнәһе – әҙәм балаһы күрәсәк иң бөйөк фетнә һәм беҙ әле шул бола заманында йәшәйбеҙ. Дәджәлдең халыҡ араһына киләсәге тураһында Ҡиәмәт көнөнөң кесе билдәләре булып үткәс Хисап көнөнөң ҙур билдәләренең тәүгеһе булараҡ булыр тиелә.
Ҡиәмәт яҡынлашыуының кесе билгеләре булып Ер йөҙөндә һуңғы пәйғәмбәр Мөхәммәд саллалаһу ғәләйһис-сәләмдең тыуыуы һәм үлеме, шулай уҡ, бейек өйҙәр һалыныуы, ихласлыҡтың, ғилемдең кәмеүе; хәмер эсеүселәрҙең, йырсыларҙың күбәйеүе; боҙоҡлоҡтоң, зинаның, алдыҡтың, ғәҙелһеҙлектең таралыуы; ялған пәйғәмбәрҙәр, байҙар, ҡатын-ҡыҙҙар һанының, үлемдең, ер тетрәүҙәренең, төрлө фажиғәләрҙең, дауылдарҙың артыуы; ваҡыттың шәбәйеүе һ. б. тора. Читать далее →

Тәһәрәтһеҙ кеше

Тәһәрәтһеҙ кеше
Һорау: мәйет йыуыусы тәһәрәтле булырға тейешме?
Яуап: мәйет йыуыусы кешенең тәһәрәтле булыуы яҡшы, ләкин был шарт түгел, тәһәрәтһеҙҙә ярай.
Тәһәрәтһеҙ кешенең намаҙ уҡыуы бер ваҡытта ла дөрөҫ түгел, әгәр бер кеше тәһәрәтһеҙ намаҙ ҡылһа, Аллаһы Тәғәләнең ғибәҙәтен мыҫҡыл иткәнгә хисапланалыр. Бындай эштәр боҙоҡ ғәмәлдәрҙән булғанға күрә уны ҡылыуҙан һаҡланырға кәрәк. Тәһәрәтһеҙ кешегә Ҡөръән тотоу ҙа ярамай, бер генә аят яҙылған булһа ла һаҡланырға тейеш. (Ҡайһы бер ғалимдар Ҡөръәнде танышыу маҡсатынан, мәҫәлән: һатып алыу тарафынан тәһәрәтһеҙ тоторға була тиҙәр һәм айырым ҡағыҙҙарҙағы ғәрәп телендәге аяттар Ҡөръән булып һаналмай тигән фекерҙә). Бар мәғәнә Аллаһ китабы булған Ҡөръән Кәримде хөрмәт итеү. Тәһәрәтһеҙ көйөнсә йыназа намаҙы уҡыу һәм сәждә-и тиләүәт яһау ҙа ярамайҙыр. Әммә Ҡөръәнде сумкаға (портфель, папка, берәй туҡымаға төрөлгән килеш) һалған көйөнсә тотоу, күңелдән ятлаған Ҡөръәнде уҡыу, мәсеткә инеү, ҡәберлеккә барыу тәһәрәтһеҙ кешегә лә дөрөҫ була. Әгәр берәр кеше быларҙы ла тәһәрәтле килеш ҡылһа, бигерәк тә яҡшы булыр. Читать далее →

Балаға ниндәй исем ҡушырға?

Балаға ниндәй исем ҡушырға?
Ҡыҫҡаса балаға исем ҡушыу йолаһын ҡарап үтәйек. Интернет киңлектәрен ҡарап сыҡһаҡ, балаға исем ҡушыу ҡағышлы төрлө йолалар, ырым-шырымдар яҙғандарын күрәбеҙ. Шуға ла борондан килгән исемгә ҡағышлы ышаныуҙар арҡаһында төрлө буталсыҡтар һәм аңлайышһыҙлыҡтар килеп сыға, Ислам дине тарафтарынан хупланмаған мәсьәләләр килеп тыуа. Шул ҡайһы бер бәндәләрҙең наҙанлығы арҡаһында миңә лә, мулла булараҡ кешегә, йәшерен исем ҡушығыҙ тип, өндәшеүселәр бар.

Әйҙәгеҙ бына берәүҙең, дингә ҡағылышы булмаған бәндәнең «Презентация», доклад на тему «Балаға исем ҡушыу йолаһы»н ҡарап үтәйек. Был кеше үҙ маҡсатын: «Фәнни-тикшеренеү эшемдең актуаллеген» асыҡлай инде. Диндән йыраҡ булған берәй студенттыр инде, ярай инде, Аллаһ ғәфү итһен яңылышлығын.
Артабан уҡыйбыҙ: хәҙерге ваҡытта йолалар юғалып бара, элеккесә теүәл үтәлмәй. Йолаларға рус, татар йолаларының ҡайһы бер элементтары ла ҡушылған. Был йолаларҙы хәҙерге заманда яраҡлы итеп ҡулланыу. Читать далее →