тарих, риүәйәттәр, легендалар

     Һуғыш йылдарын иҫкә төшөрҙөм...

     Һуңғы ваҡытта һуғыш йылдарында һәм уның һөҙөмтәһендә ыҙалыҡтар күргән фронтовиктар ғына түгел, уларҙан тыуып ҡалған балалар ҙа теге донъяға күсә башланы. Шуға күрә беҙгә, һуғыш балаларына, ул ваҡыттарҙы сағылдырып, иҫкә төшөрөп китеү фәһемле булыр, тип уйлайым.
     Ул йылдарҙың касафатын татыған хәҙерге ололарҙың күбеһе тормоштоң ҡәҙерен белеп йәшәйҙәр. Йәшерәктәр был донъяның ҡуласа икәнен бик аңлап етмәйҙәр әле. Балаларыбыҙ эшһеҙ генә рәхәт йәшәү тураһында хыялланып, ялҡау булып үҫәләр. Берәй хафа килеп сыҡмаһын, Аллаһ һаҡлаһын, улар күнегә алмаҫтар, тип ҡурҡам. тулыһынса ошонда уҡығыҙ...

                                                              Шәйех Ғабдуллаһ

                                                    Ғабдуллаһ әл-Фәиз әд-Дағстани

   Ул — Изге Ҡөрьәндең йәшерен мәғәнәһен аңлаған, суфыйсылыҡ ҡанына һеңгән шәхес булған. Мөхәммәд пәйғәмбәр (с.ғ.с.) уның йөрәге була. Уның йәне илаһилыҡҡа өҫтөнлөк бирә, ул донъяға килгәндә, Ер яҡтылыҡҡа күмелгән. Кешеләр шәйехкә, фани донъяла ғына түгел, баҡыйлыҡҡа күскәс тә тыныслыҡ, бәхет табыу маҡсаты менән килгән, наҙанлыҡ, томаналыҡ уның мәғлүмәтлеге, белеме ярҙамында юҡҡа сыҡҡан.
   Шәйех Абдуллаһ 1891 йылда Дағстанда врач ғаиләһендә тыуа. Уны әсәһенең ағаһы шәйех Шәрәфетдин әл-Дағстани тәрбиәләй һәм уҡыта. Һеңлеһе ауырға ҡалғас, шәйех Шәрәфетдин уға:"Һинең тыуасаҡ улың үткән һәм буласаҡ ваҡиғаларҙы күрәсәк. Ул үҙ осороноң «Әүлиә әл-Солтаны буласаҡ. Әүлиәләр „Мөхәммәд (с.ғ.с.) өммәте башлығы“, тип ололаясаҡ. „Минең бер йөҙөм Бар ҡылыусыға, икенсеһе Унан бар булғандарға ҡарай. Бер сәғәтте — Бар ҡылыусы, бер сәғәтте — Унан бар булғандар менән уҙғарам“, тип әйтер ул. Ул тыуғас, Абдуллаһ, тип исем ҡуш, сөнки ул яңынан ғәрәп илдәренә тәриҡәт таратасаҡ». тулыһынса ошонда уҡығыҙ...

                                                                  Шәйех Абдул Ҡадир

   Солтан Әүлиә әл-Ғауҫ әл-Әҙәм Шәйех Мөхөтдин Абдул Ҡадир әд-Джилани әл-Хәсәни әл-Хөсәйни                                                                                                           (ғәләйһиссәләм)

   Шәйех Мөхөтдин Абдул Ҡадир әл-Джилани (1077/472 — 1166/561) дини ғилем һәм Күк ҡанундары белгесе булған. Суфыйсылыҡ һәм Шәриғәт фәнендә абруйы шул тиклем юғары булып, уны заманының рухи ҡотобо булараҡ белгәндәр (Әл-Ғауҫ әл-Әҙәм). Ул христиан йыл иҫәбе буйынса 1077 йылда Ирандың төньяҡ-көнбайышындағы Джилани ҡалаһында тыуған. 18 йәшендә, дини ғилем һәм рухи остаз эҙләп, Бағдадҡа юллана. Шәйехтәр Абул Вафа ибн Акил, Мөхәммәд бин әл-Хәсән әл-Баклани һәм Әбү Зәкәриә Табризи — уның тәүге остаздары була. Ошо уҡытыусылар етәкселегендә ул Ҡөрьән тәфсирен, суфыйсылыҡ йолаларын, Мөхәммәд пәйғәмбәрҙең (с.ғ.с.) тормош юлын, теологияны, фикхты (ислам хоҡуғы), грамматиканы, Ҡөрьән филологияһын һәм уны уҡыу сәнғәтен, Ислам хоҡуғының Ханбала мәктәбен өйрәнә, быларҙан тыш, Шәфиғи мәктәбе буйынса ҡарарҙар ҡабул итеү хоҡуғын ала. Ҡөрьәнде яттан белә һәм уны ете төр алым менән уҡый алған. Дини ғилемдең 13 фәнен һәм уға яҡын фәндәрҙе үҙләштергәндән һуң, Мөхөтдин Абдул Ҡадир әл-Джилани шәйех Хәммәд бин Мөслим әд-Даббас етәкселегендә рухи юлға баҫа. Алдынғы ҡарашлы һәм Бағдадтағы бөтөн остаздар кимәленә еткәндәрҙең шәйехе әл-Мөбәрәк Сәйед бин әл-Хәсәндә бәйғәт ҡыла. тулыһынса ошонда уҡығыҙ...

                                                                Әүлиә ишандар

                                   Башҡортостан – әүлиәләр иле китабынаң өҙөктәр

                                                                Йәғәфәр ­ишан
   Ҙур ғилем эйәһе һәм дин әһеле, көслө табиб булараҡ даны таралған Йәғәфәр ишан ерләнгән зыярат Ауырғазы һәм Дәүләкән райондары осрашҡан ерҙә, Өршәк йылғаһынан өҫтәрәк, Тимәшкә ауылынан 2-3 саҡырым ерҙә урынлашҡан.
   Ишан тураһында яҙма сығанаҡтар ҙа бар. Атаҡлы ғалим һәм мәғрифәтсе Ризаитдин Фәхретдинов та уның хаҡындағы мәғлүмәтте үҙенең “Аҫар” китабына индергән. тулыһынса ошонда уҡығыҙ...