Ғилем бәрәҡәте
Аң-белем, мәғрифәт – Аллаһ Тәғәләнең кешеләргә биргән бүләге, оло ниғмәте. Әҙәм балаларында күп яҡшы булырға сифаттар мөмкин, әммә ғилемле булыу уны башҡаларҙан айырып тороусы үҙенсәлек булып тора. Ғилем – кешеләргә генә хас булған бер сифат. Ғилемдән башҡа, мәҫәлән, батырлыҡ, юғарылыҡ, шәфҡәт итеүселек кеүек сифаттар хайуандарҙа ҙа була. Әммә мәғрифәт, ғилем бары тик кешелә генә була.
Аллаһ Тәғәлә Әҙәм ғәләйһис-сәләмде яралтып, остаз булараҡ, уға барлыҡ ғилемде өйрәткән. Барлыҡ фәрештәләр иһә быға ҙур борсолоу белдергән.
– Әҙәм балаһын яралтыу ниңә кәрәк булды һуң, Раббым? Ул ниәттәреңде тормошҡа ашырмаһа, Һин ни ҡылырһың? — тигәндәр.
– Әҙәм балаһы насар юлды һайламаҫ, сөнки уға ғилем бирҙем. Белем – барлыҡ күркәм сифаттарҙың тамыры. Ғилемле кеше һәр саҡ камиллыҡҡа, яҡтылыҡҡа ынтыла, күңеле бөтөн була, башҡаларҙы яманламай, һауаланмай, ялҡауланмай, хәйлә-мәкер ҡормай, бүтәндәргә һалышмай һ.б. Ғилемле кеше үҙе булып ҡала, сөнки тормошта тәғәйен урыны, ышаныслы терәге – белеме – бар. Читать далее
Архив рубрики: вәғәздәр
Изгелек ҡылығыҙ
Изгелек ҡылығыҙ
Изгелек – ул һәр хәйерле, яҡшы эш-ғәмәл, кемгәлер хәлендә килгәнсә ярҙам итеү, насарлыҡтан тыйылыу, тормошобыҙҙың күркәм әҙәп-әхләҡ сифаты. Кешеләргә изгелек ҡылыусы зат – ул яҡшылыҡтың ҡәҙерен белгән кеше. Игелекле булыу ул – иманлы, мәрхәмәтле, шәфҡәтле, әхләҡле булыу, сабыр ғына һөйләшеү, мөләйем, ярҙамсыл булыу. Был сифаттар беҙгә борон-борондан халҡыбыҙҙың мираҫы булып ҡалған. Ғөмүмән, беҙ әҙәп һаҡларға, инсафлы, намыҫлы булырға, атай-әсәй хаҡын хаҡтарға тейешбеҙ. Был үҙе үк игелеклелекте күрһәтә. Тормошобыҙҙың ыңғай сифаттары: игелекле булыу, кеше хәленә инә белеү, ситтәр хәсрәтенә һөйөнмәү, һәм изгелек ҡылыуҙа дәрәжәһенә ҡарап һайланмаҫ кәрәк.
Үҙен мосолманға һанаған кеше бик бәләкәй булып тойолған яҡшылыҡты эшләүгә лә кәмһенеп ҡарарға тейеш түгел. Изгелектең ниндәй генә ҙурлыҡта булыуына, миҡдарына ҡарамаҫтан, уны эшләргә ашығырға кәрәк. Читать далее
Бәраәт кисәһе (2021)
Бәраәт кисәһе (2021йыл)
Әлхәмдүлилләһи Раббил ғәәләмиин, үәссаләәтү үәссәләәмү ғәләә рәсүлиһи Мүхәммәдин үә ғәләә әәлиһи үә әсхәәбиһи әждмәғиин, әммә бәғд: был фани донъяны һәм Ахират донъяһын яратыусы, бөтә донъяға тере һәм тере булмаған мәхлүктәрҙе барлыҡҡа килтереп, тәрбиә ҡылыусы, әҙәм балаларын бар мәхлүктән өҫтөн итеп, аҡыл һәм башҡа бик күп ниғмәттәр менән ниғмәтләндереп, ризыҡландырыусы үә хәрәкәткә килтереүсе, фани донъяның һәм Ахирәттең хужаһы Аллаһы Сүбханәһү үә Тәғәләгә сикһеҙ шөкөрҙәребеҙ һәм дә ҫәнә — маҡтауҙарыбыҙ үә рәхмәттәребеҙ булһа ине.
Был донъяға рәхмәт булараҡ ебәрелгән, өммәте өсөн бөтә ауырлыҡтарға түҙеп, сабыр итеп, үҙенә йөкләнгән пәйғәмбәрлек вазифаһын башҡарыр өсөн бөтә көсөн ҡуйған, Ҡиәмәт көнөнөң бөйөк расүле — һөйөклө пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәд Мостафа салләллаһу ғәләйһи үә сәлләмгә күңел түрҙәренән сыҡҡан салауат үә доғаларыбыҙ ирешһен. Читать далее
Үлгәндәр ишетәме?
Үлгәндәр ишетәме?
Үлгәндәр Ҡөръән уҡығанды ишетәме тигәнгә, бөгөн беҙҙең наҙан сәләфит-ваһһабтарыбыҙ юҡ, ишетмәйҙәр, уларға бер ниндәй ҙә һауаб-әжер бармай тип ҡаршы торалар. Был наҙандар үҙҙәренең ғалимдарының китабтарын уҡымайҙар, Ҡөръән Кәримдән тура тәржемә эшләп халыҡ башын бутайҙар. Әйе Ҡөръәндә үлеләр ишетмәйҙәр, тигән аяттар бар, тик тереләр генә ишетә тигән мәғәнәлә «иманлы кешеләрҙе – мосолмандарҙы», әйтә Аллаһ.
Аллаһ Тәғәлә Ҡөръән Кәримдә:
فَإِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ
«Фә'иннәкә ләә түсмиғүл-мәүтәә үә ләә түсмиғү-ссуммәддү-ғәә'ә иҙәә үәлләү мүдбириин».
«Мәйеттәр, артҡа сиккән һаңғырауҙар һинең саҡырғаныңды ни эшләтһәң дә ишетмәҫ». Әр-Рум сүрәһе, 30/52.«
وَمَا أَنتَ بِهَادِ الْعُمْيِ عَن ضَلَالَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ
«Үә мәә әңтә биһәәдил-ғүмйи ғәң даләәләтиһим иң түсмиғү илләә мәй-йүьминү би'әәйәәтинәә фәһүм мүслимүүн».
«Аҙашҡан һуҡырҙарҙы һин хаҡ юлға төшөрә алмаҫһың. Һин Беҙҙең аяттарға ышанған кешеләрҙе генә тыңлата алаһың. Улар күңелен биргән мосолмандар». Әр-Рум сүрәһе, 30/53. Читать далее
Ҡәберҙәргә йөрөү
Ҡәберҙәргә йөрөү
Ғәләмдәр тәрбиәсеһе, донъяны юҡтан бар ҡылыусы, ер йөҙөндәге барлыҡ кешеләргә ризығын биреп тороусы. Ҡиәмәт көнөндә мөьмин мосолмандарҙы үҙенең йәннәтенә индереп рәхим ҡылыусы, бөтә халыҡтарының ҡылған ғәмәл-ғибәҙәттәрен, тәүбәләрен ҡабул ҡылыусы, гонаһтарын ярлыҡаусы, донъяны Әҙәм балаларына гөл-баҡса итеп яратыусы, бәндәләр аҙашҡанда тура юлға өндәүсе, пәйғәмбәрҙәр ебәреүсе, донъяның һәм ахирәттең хужаһы Аллаһу Тәғәләгә ҡәлебтәребеҙҙән ихластан булған хәмде-ҫәнәләребеҙ, һәм маҡтау үә ололауҙарыбыҙ булһа ине.
Бөтә маҡтауҙарыбыҙ, хәмде-ҫәнәләребеҙ Раббыбыҙ Үҙеңә генә булһын. Бөтөнөһөндә Үҙеңдән генә һорайбыҙ һәм Үҙеңдән генә ҡылған гонаһтарыбыҙҙан ғәфү итеүеңде һорайбыҙ. Йә Раббым һорағандарыбыҙҙы, доғаларыбыҙҙы риза булып ҡабул итһәң ине. Гонаһтарыбыҙҙы ярлыҡаһаң ине, улар өсөн беребеҙҙе лә ғаҙапламаһаң ине.
Пәйғәмбәребеҙ Мөхаммәд салаллаһу ғәләйһи үәссәләмгә, Уның изге нәҫеленә, сәхәбәләренә һәм бөтә уның артынан эйәргән өммәтенә Салауат шәрифтәребеҙҙе һәм сәләмдәребеҙҙе еткерһәң ине. Иманыбыҙҙы нығытыр өсөн, гонаһтарыбыҙ ярлыҡаныр өсөн иман кәлимәләре бергәлеп ҡабатлайыҡ:
Әшһәдү әллә иләәһә илләллаһ үә әшһәдү әннә Мүхәммәдән ғәбдүһү үә расүлүһ! -3 тапҡыр. Читать далее
Аллаһ хазинаһы
Аллаһ хазинаһы
...Бөтә маҡтауҙарыбыҙ, хәмде-ҫәнәләребеҙ Раббыбыҙ Үҙеңә генә булһын. Бөтөнөһөндә Үҙеңдән генә һорайбыҙ һәм Үҙеңдән генә гонаһтарыбыҙҙан ғәфү итеүеңде һорайбыҙ. Йә Раббым һорағандарығыҙҙы, доғаларыбыҙҙы риза булып ҡабул итһәң ине. Пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәд салаллаһу ғәләйһи үәссәләмгә, Уның изге нәҫеленә, сәхәбәләренә һәм бөтә уның артынан эйәргән өммәтенә салауат шәрифтәребеҙҙе һәм сәләмдәребеҙҙе еткерһәң ине. Беҙҙе барыбыҙҙы ла мөьмин мосолмандарҙан ҡылһаң ине, ошо юлдан беребеҙҙе лә аҙаштырмаһаң ине. Шәһәдәт итәм: Әшһәдү әллә иләһә илләллаһ үә әшһәдү әннә Мүхәммәдән ғәбдүһү үә расүлүһ -3 тапҡыр.
...Аллаһу Тәғәләнән башҡа бер ниндәй ҙә илаһ юҡ тип һәм Мөхәммәд салаллаһу ғәләйһи үәссәләм Аллаһу Тәғәләнең ҡоло һәм илсеһе".
...Пәйғәмбәребеҙ ғәләһис-сәләмдең сөннәтенә эйәреп, Аллаһу Тәғәләнең ризалығын өмөт итеп, Уға ғибәҙәт итеү өсөн, Әхирәт көнөндә мөбәрәк Пәйғәмбәребеҙ ғәләйһис-сәләмдең шәфәғәтен өмөт итеп изге байрамыбыҙ, йома намаҙына килгән мөхтәрәм ғәзиз ҡәрҙәштәрем —
...Әссәләмү-ғәләйкүм үә рәхмәтуллаһи үә бәрәкәтүһ! Читать далее
Ялған, ялғансылыҡ
Ялған, ялғансылыҡ
Ялған һүҙҙәр таратҡан ялғансылыҡ күренештәренә беҙ йыш тап булабыҙ. Ҡайһы бер әҙәмдәр башҡаларға ҡарата әллә көнсөлөктән, әллә инде күрә алмауҙан алдыҡ, уйҙырма, ялған һүҙҙәр тараталар. Һәр кем тиерлек берәүҙең үҙенә ҡарата ялған һүҙҙәрен ишеткәне барҙыр. Бер яҡтан иманһыҙҙар шундай бысраҡ эш менән булышһалар, икенсе яҡтан үҙен иманлы тип атаған, үҙен мосолман тип һанаған кешенәндә ишетергә мөмкин. Булмаҫ тиһәгеҙ, бына әле үҙен РБ ДУМ мөхтәсибе тип йөрөткән әҙәмдең бер ни сәбәпһеҙ миңә ғәйеп яғып бер бәләкәй генә интернет комментариендә биш-алты ялған ҡыҫтырған. Мөхәммәд ғәләйһисәләмдең замандашы, сәхәбә Абдуллаһ ибн Джәрад Пәйғәмбәребеҙҙән: «Мөьмин кеше зина ҡылырмы?» — тип һораған. «Бәлки, ҡылыр», — тигән ул. «Ялған һөйләрме һуң?» — тип һораған. Пәйғәмбәребеҙ: «Юҡ, һөйләмәҫ», — тине һәм Ҡөръәндә: «Фәҡәт иман килтермәгәндәр генә ялған һөйләр», — тигән аятты уҡыны.
إِنَّمَا يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ
«Иннәмәә йәфтәрил-кәҙибә-лләҙиинә ләә йүьминүүнә би'әәйәәти-лләәһи үә үләә'икә һүмүл-кәәҙибүүн». Читать далее
Тәһәрәтле булыуҙың хикмәте
Тәһәрәтле булыуҙың хикмәте
"Тәһәрәт алыу – намаҙ асҡысы, намаҙ – йәннәт асҡысы" тип юҡҡа ғына әйтелмәгән. Әммә тәһәрәтле булыу намаҙға ғына ҡағыламы һуң? Тәһәрәт алыу — таҙарыныу, ә таҙарыныу — намаҙ һәм башҡа ғибәҙәттәрҙең дә асҡысы. Мосолман тәһәрәт алыуҙа бик тә иғтибарлы булырға тейеш, сөнки тәһәрәтһеҙ намаҙ ҡабул булмай. Беренсенән, тәһәрәт алыу намаҙҙың дөрөҫлөгөнә шарт булып тора, икенсенән, тәһәрәт алыу гонаһтарҙың ярлыҡауына сәбәп, өсөнсөнән, ҡиәмәт көнөндә был фани донъяла тәһәрәт алып йөрөүселәр йөҙҙәренән һәм тәндәренән нур менән билдәле булырҙар тип әйтелгән.
Мосолмандарҙың йәшәү рәуеше сәләмәтлектең нигеҙе булып тора. Ислам динен таҙалыҡ дине тип бер шикләнмәйенсә әйтә алабыҙ. Динебеҙҙе тотороҡландырған иң бәләкәй нәмәләрҙең дә ҙур файҙаһы бар. Сәләмәтлек таҙалыҡтан башлана. Ә беҙҙең динебеҙ таҙалыҡҡа ҙур иғтибар бирә. Гигиена ҡағиҙәләрен үтәү һәр төрлө ауырыуҙарҙан ҡотолорға ярҙам итә. Тәһәрәт алып беҙ тышҡы яҡтан да һәм эске яҡтан да таҙарынабыҙ. Был ваҡытта биттәребеҙҙе, ҡул һәм аяҡтарыбыҙҙы йыуыуҙың да сәләмәтлегебеҙ өсөн файҙаһы ҙур. Тәһәрәт алғанда беҙ барыбыҙ ҙа микробтарҙан һәм бактерияларҙан арынабыҙ. Ҡолаҡ-биттәребеҙҙе, ҡул-аяҡтарыбыҙҙы йыуғанда, шул тәндә урынлашҡан нерв нөктәләренә һыу менән тәьҫир итеп, йән һәм тән аураһын һәм уның организм иммунитын нығытабыҙ. Асыу кеүек күңелһеҙ эмоциональ хәлгә тарығанда ла тәһәрәт алыу кешенең психик хәлен көймәләй. Читать далее
Ололарҙы хөрмәтләү
Ололарҙы хөрмәтләү
Ололарҙы хөрмәтләү — Ислам динендә бик әһәмиәтле төшөнсә, был ғәмәл имандың һәм Аллаһты ололауҙың бер күрһәткесе булып тора. Һөйөклө Пәйғәмбәребеҙ ﷺ оло йәштәгеләргә абруйлы мөнәсәбәт һәм рәхимлелек күрһәтеү тураһында байтаҡ хәҙистәр әйтеп ҡалдырған: «Ололарға хөрмәт, кеселәргә шәфҡәт (рәхимлек) күрһәтмәгәндәр – беҙҙән булмаҫ» (Бохари), «Бәрәкәт өлкәндәрегеҙ менән булыр» (Ибн Хибат 559), «Аллаһты маҡтауҙарҙың береһе булып сәстәренә сал кергән мосолманға ихтирамлыҡ тора» (Әбү Дауд) һәм башҡаһы. Ололарҙы ҙурлау Аллаһ Тәғәләне ололау булып һанала. Әбү Муса әл-Әшғәри һөйләүенсә, Аллаһтың рәсүле ﷺ әйтте: "Мосолман ҡартын, Ҡөръән белгесен һәм ғәҙел етәксене хөрмәтләү Аллаһты бөйөкләү булып һаналалыр. (Әбү Дауыт, Бәйһаҡи). Ислам динебеҙ ололарыбыҙҙы хөрмәтләүгә һәм ҡайғыртыуға өндәй. Имен тормошобыҙ һәм аяҙ күгебеҙ өсөн рәхмәт йөҙөнән беҙ уларҙы ҡәҙерләргә тейешле.
Бигерәк тә ата-әсәләрҙе. Беҙ улар алдында түләп бөтөрмәҫлек бурыслы һәм уларҙың доғаларында йәшәйбеҙ. Аллаһы Тәғәлә беҙҙе атай-әсәйҙәребеҙҙең итәғәтле балалары булырға һәм уларҙың йөҙҙәрендә шатлыҡтар ғына күрергә насип итһен. Читать далее
Ришәүәт һәм коррупция
Ришәүәт һәм коррупция
Түрәлек һәм хеҙмәт вазифаларынан файҙаланып, йәки үҙендең мәнфәғәттәренде хәстәрләп аҡса йәки башҡа нәмә биреү, алыу, йөкмәтелгән эште башҡарыу өсөн бирелгән хоҡуҡтарҙы яуыз ниәт менән файҙаланыу, законға ҡаршы төшөп, аҡса, ҡиммәтле һәм башҡа мөлкәттәрҙе ҡулға төшөрөү йәки өсөнсө заттарҙы ла быға йәлеп итеү, шулай уҡ юридик һәм башҡа заттар исеменән законға ҡаршы булған башҡа шундай ғәмәлдәр ҡылыуҙы ришүәт алыу тип атайҙар.
Коррупция тип шул уҡ ришәүәткә бәйле – йөкмәтелгән хеҙмәти хоҡуҡтарын үҙенең нәфсеһе өсөн файҙаланыу, ришүәт биреү, ришүәт алыу, законға ҡаршы сығып үҙ мәнфәғәттәрен уйлап, вазифаһынан файҙаланыу, дәүләт аҡсаһын йәшерен ҡулланып йә урлап табыш алыу һәм башҡаһы... Читать далее