Венгр — мадъярҙар Әбйәлилдә

Венгр-мадьяр этнографы Дьюла (Юлиус) Месарош 1909 йылдарҙа хәҙерге Әбйәлил районының Тупаҡ ауылы аша экспедиция — тикшеренеүҙәре менән үтә. Был экспедицияһы ваҡытында Месарош элекке Башҡортостанда һәм башҡа ерҙәрҙә йәшәгән башҡорттар тураһында уникаль фотоһүрәттәр төшөрә. 112 йылдаң һуң был ғалим үткән юлдан – уның эҙенән Венгриянан килгән мадьяр егеттәре, ғалим, этнограф Давид (Дауыт) Шомфаи Кара һәм антрополог Иштван (Иштуған) Санта Әбйәлил районының Тупаҡ ауылына килделәр. Был осрашыу 2021 йылдың 24 сентябрендә була.
Читать далее →

Йәшәү мәғәнәһе

Йәшәү мәғәнәһе
Бисмилләһир рахмәәнир рахиим
Беҙ бер Аллаһҡа ғына бөтә маҡтауҙы бағышлайбыҙ, иман, ислам, Ҡөръән һәм сәләмәтлек ниғмәте өсөн. Уға — Аллаһҡа күҙ йәштәребеҙ — тәүбәбеҙ аша ҫәнә үә хәмед. Бөтә ғаләмдәрҙең Раббыһы Аллаһҡа беҙҙең.маҡтауҙарыбыҙ булһын, Уға бөйөклөк һәр урында, һәр нәмәлә, күктәрҙә һәм ерҙә. Ул хикмәт һәм тәрән аҡыл эйәһе. Мин шаһәҙәт килтерәм: «Әшһәдү әллә иләһә илләллаһу үә әшһәдү әннә Мүхәммәдән ғәбүдүһү үә расүлүһү». Аллаһтан башҡа ғибәҙәткә лайыҡлы зат юҡ, Мөхәммәд (ғәләйһиссәләм) Уның ҡоло һәм илсеһе. Ул үҙенең рәсүл вазифаһын үтәне һәм ул Аллаһтың юлында үлгәнсе хеҙмәт итте. Ул Аллаһҡа яҡынайта торған бөтә юлдарҙы асыҡ итеп күрһәтте һәм бөтә насар эштәрҙән киҫәтте. Уға һәм уға эйәргән кирам сәхәбәләргә Аллаһтың салауаттары һәм сәләмдәре ирешһен ине. Читать далее →

Топонимия Абзелиловского района

Имя отчей земли

Топонимия Абзелиловского района. Г.И.Гончарева. В книги представлены топонимия (названия населенных пунктов, горных и водных объектов, урочищ) Абзелиловского района Башкортостана. К отдельным названиям даны легенды и этимология. К примеру:

Родился Газзал Хайривалиевич в 1935 году в Мухаметово, в последнее время жил в Теляшево. Охотничал с 1951 года, а в 1994 году отстрелялся — сдал охотничий билет. Старый охотник пояснил, что на Кыркты-тау водятся медведи двух видов: бурые, злые, до двух метров ростом и под двести пятьдесят килограммов весом, и муравьиные, ростом по метру—метру двадцати. Довелось ему взять тринадцать медведей, правда, мало кто в это верит. Знает немало, но вспоминает неохотно, но кое-что прояснил о повадках медведей. Например, оказывается, косолапый перед залеганием на зиму (в конце октября чаще) опорожняет желудок. Подкожный жир у него в это время обычно пять — шесть сантиметров. Берлогу устраивает на труднодоступных склонах гор, в пещерах. Кстати, в логово, где был прежде убит медведь, другой не заходит, пока не пройдет около двенадцати лет. Читать далее →

Салауат Мәкбүлә

الصلاة المقبولة

اَللَّهـُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ
وَاِمَامِ مَكَّةَ وَالْمَدِينَةِ وَالْحَرَمِ، وَ تَرْجُمَانِ لِسَانِ السَّلَفِ وَالْكَرَمِ
وَعَلَّمَ اْلاِنْسَانَ مَالَمْ يَعْلَمْ، أصْلُهُ نُورٌ وَنَسْلُهُ آدَمْ
بَعْثُهُ مُؤَخَّرٌ وَخَلْقُهُ مُقَدَّمٌ، إِسْمُهُ الشَّرِيفُ مَكْتُوبٌ عَلَى اللَّوْحِ
الْمَحْفُوظِ بِيَاقُوتِ الْجَوْهَرِ وَالْقَلَمِ، جِسْمُهُ الشَّرِيفُ مَدْفُونٌ
فِى الْمَدِينَةِ الْمُنَوَّرَةِ وَالْحَرَمِ، فَطُوبَى ثُمَّ طُوبى لِمَنْ رَآهُ وَتَابَعَهُ
وَلِمَنْ أَسْلَمَ. مَنْبَعُ الشَّفَاعَةِ يَوْمَ الْحَشْرِ وَالنَّدَمِ
وَمَنْبَعُ الشَّفَاعَةِ لِلْعَآصِينَ،قَآئِلاً يَا رَبِّ سَلِّمْ
يَوْمَ يَا لَيْتَ اكْتَحَلْنَا، تُرَابَ تَحْتِ الْقَدَمِ
اُمَّتِى اُمَّتِى وَآهْ اُمَّتَاهْ، يَا ذَى اللُّطْفِ وَالْكَرَمِ
فَيُنَادِى الْمُنَادِى، مِنْ قِبَلِ الرَّحْمَانِ اْلاَرْحَمِ
قَبِلْتُ شَفَاعَتَكَ يَا نَبِيُّ الْمُحْتَرَمُ، اُدْخُلُوا الْجَنَّةَ لاَ خَوْفٌ عَلَيْكُمْ
وَلاَ حَزَنٌ وَلاَ اَلَمٌ.ثُمَّ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْ أبِى بَكْرٍ
وَعَنْ عُمَرَ وَعَنْ عُثْمَانَ وَعَنْ عَلِيٍّ ذَوِى الْكِرَامِ
ثُمَّ رَضِيَ اللهُ تَعَالٰى عَنْ خَادِمِ شَرِيعَتِهِ الْاِمَامِ اْلأَعْظَمِ
وَصَلَّى اللهُ تَعَالَى عَلَى جَمِيعِ اْلاَنْبِيَاءِ وَالْمُرْسَلِينَ
وَعَلَى آلِ كُلٍّ و صَحْبِهِ اَجْمَعِينَ.وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَمِين Читать далее →

Мәүлид уҡыу миҫалы

Мәүлид уҡыуҙың бер миҫалы, ғәрәп яҙыуында һәм башҡорт транскрипцияһы, төрлө мәүлид уҡыу аудиолар өҙөктәре оҙатыуында. Был Мәүлид уҡыу әҫәрендә мосолман донъяһында киң таралған Әл Сәйед әл-Барзанджинең хеҙмәт емеше өлөшләтә ҡуланыла. Әл-Сәййид Джәғфәр ибн Ғәбд әл-Кәрим әл-Барзанджинең нәҫел тамыры Ғәли ибн Әбү Талибҡа һәм Фатима әл-Зәһраға (Мөхәммәд пәйғәмбәр, ғәләйһи үәс-сәләмдең ҡыҙы) барып тоташа. Рәхим итеп, мәүлид уҡығыҙ үә тыңлағыҙ. Аллаһ Тәғәләғә дан һәм маҡтау, уның һуңғы пәйғәмбәре Мөхәммәд ғәләйһиссәләмғә сәләмдәребеҙ һәм салауаттарыбыҙ булһын. Читать далее →

Мәүлид китабы

МӘҮЛИД КИТАБЫ

Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим. Әлхәмдү лилләәһи Раббил ғәәләмиин. Үәссаләәтү үәссәләәмү ғәләә хайри халҡыһи Мүхәммәдин үә әәлиһи үә сахбиһи әжемәғиин.

Ғәләмдәр тәрбиәсеһе Аллаһы Тәғәләгә хәмде-ҫәнә һәр маҡтау ололау, хаҡ илсеһе, һөйәкле пәйғәмбәренә күкелдәребеҙҙән сыҡҡан салауат шәрифәләребеҙ, уның өй йәмәғәтенә һәм сәхәбәи кирамдарына хәйер-доға, сәләмдәребеҙ булһа ине.

Рәсүл әкрам Мөхәммәд ғәләйһисәләм, үҙе әйткән: «Кем дә кем мине ярата, шул (бәндә) йәннәттә үҙем менән бергә булыр», — тигән. Шуға өҫтәп башҡа ғалимдарҙың ни әйткәнен уҡып алайыҡ:

Читать далее →

Саудтар Мәүлид үткәрә

Саудтар Мәүлид үткәрә
Элек ваххабит секталарын финанслаған Сауд Ғәрәпстанында һуңғы йылдарҙа Мәүлидин-Нәби йәғни Мәүлет (Мәулид) байрамдарын үткәреү киң ҡолас алды. Был илдә Мәүлид байрамдары ай буйына: ҡоралдарҙан шартта-шорт һауаға атыу, фейервек-салюттар, ҙур байрамдар ойоштороу менән үткәрелә. Мөхәммәд пәйғәмбәрҙең, ғәләйһис-сәләмдең тыуған көнөн, изге көнөн байрам итеп үкәреү донъялағы бар мосолмандар араһында ай буйы дауамында бара. Был байрам көндәрен тик сәләфит-ваһһабтар сектаһы ғына үткәрмәй. Читать далее →

Аллаһты зекер итеү

بسم الله الرحمن الرحيم
Бисмилләһир рахманир рахим. Беҙҙе юҡтан бар иткән Раббының, Мәрхәмәтле һәм Рәхимле Аллаһ исеме менән башлыйбыҙ.
Бөтә булған маҡтауға лайыҡлы Бер Аллаһ Тәғәләгә хәмед ҡылабыҙ! Унан ғына илаһи ярҙам һорайбыҙ һәм дә Унан ғына гонаһтарыбыҙҙың ярлыҡауын һорап ялбарабыҙ!
Үҙ нәфсебеҙҙең насарлығынан һәм дә боҙоҡ ғәмәлдәребеҙҙән Бер Аллаһҡа һыйынабыҙ!
Кемде Аллаһ Тәғәлә һиҙәйәт биреп тура юлға күндерһә, уны бер кем дә тура юлдан яҙҙыра алмаҫ. Ә кемде Аллаһ Тәғәлә Үҙенең Ғәҙеллеге менән һиҙәйәтһеҙ ҡалдырһа, уны, Аллаһтан башҡа, бер кем дә тура юлға баҫтыра алмаҫ.
Бары тик Аллаһ ғына ғибәҙәт ҡылырға лайыҡлы Зат, Уның һис бер тиңдәше юҡ, һәм Мөхәммәд ﷺ — Аллаһтың ҡоло һәм илсеһе, тип шәһәдәт килтерәм.
Аллаһ Тәғәләгә һәм Уның һуңғы пәйғәмбәренә, Мөхәммәд ғәләйһиссәләмгә маҡтауҙар һәм салауаттар булһын!
Мосолман һәр эште — «Бисмилләһи рахманир рахим», тип Аллаһ Тәғәләне иҫкә алып, Уны зекер итеп башлай. Зекер ул ғәрәпсәнән иҫкә, хәтергә төшөрөү тигән һүҙ. Дин тәғлимәтендә Аллаһты һәр саҡ күңелдә тотоу, Уны хөрмәт итеү, маҡтау, бөйөкләү һәм ҙурлау була. Шулай уҡ зекер Ҡөрьәндең бер исеме булып тора. «Хаҡиҡәттә, был зекерҙе беҙ һиңә иңдерҙек һәм уны ҡиәмәт көнөнә тиклем һаҡлаясаҡбыҙ», – тип әйтә Аллаһы Тәғәлә. Ҡөръәне ятлаған һәм уҡыған кеше Раббыбыҙҙы зекер итә. Читать далее →

Рабиғел әүүәл

Рабиға тигән исем күптәргә билдәле. Күркәм исем ул. Сөнки мәғәнәһе – яҙ. Рабиғел әүүәл – яҙҙың тәүге айы (яҙ башы) мәғәнәһенә эйә. Боронғолоҡта ғәрәптәрҙә йылдың өсөнсө айы, Бернастан һуң килгәне Хуан, тип аталған.
Мөхәммәдтең, ғәләйһис-сәләм, 14-се быуын ҡартатаһы Кинәнә (заманында ғәрәптәрҙең шаһы була ул) яҙ башында ҡырҙа сәскәләрҙең асылғанын, бөжәктәрҙең хәрәкәтләнеүен күреп, хисләнә һәм «Рабиғел әүүәл!» — ти. Вәзирҙәре уның был һүҙен ҡағыҙға теркәп ҡуя һәм шул ваҡытты белдергән айға ошо исемде ҡушалар.

Мәүлет (Мәүлид) айы

Читать далее →

Анализ о нестабильности и напряженности в мусульманской общине

Анализ о нестабильности и напряженности в мусульманской общине Башкортостана

Обращаю ваше внимание на то, что написанные на наши заявление в разные инстанции насчет распространения салафит-ваххабитской идеологии а Башкортостане, особенно в Абзелиловском районе не удосужилось внимания со стороны контролирующих органов. Они отписались своими короткими оговорками. Причем салафит-ваххабитскую идеологию активно защищают руководители администрации районов. Это просто объясняется: на них давить руководство администрации республики Башкортостан. После экологических и других протестов народа в 2020 году, также из-за региональных и федеральных скандалов, а также громких арестов в среде управленцев 2021 году рейтинг устойчивости Радия Хабирова резко упал вниз. Нестабильность политики главы региона и тут в придачу еще скандалы и стычки в мусульманской общине, распространение салафит-ваххабитской идеологии, использования национальных и религиозных факторов в митингах, в СМИ и в интернете, выступления против других национальностей, к примеру: против армян, социальные протесты против самоуправства администраций, и прочие выступления привело к снижение уровня доверия к власти, которую администрация Хабирова пытается тщетно скрыт. Читать далее →