Ҡәҙер кисе хаҡында хикмәттәр

     — Был кис, — тип аңлата дин ғалимдары, — мөьмин- мосолмандарҙың үҙҙәре өсөн тип тәғәйенләп ҡуйылған Рамаҙан айындағы иң ҡәҙерле кистәрҙең береһе — атап әйткәндә, Тәҡдир кисе булараҡ ул, ғөмүмән, бер үҙе мең айҙан оҫтөнөрәк, мең айҙан яҡшыраҡ кис. Был кистә, ти Ҡөрьән, Аллаһ рөхсәте менән бәндәләр тормошона ҡағылышлы төрлө мәсьәләләрҙе хәл итеү, хәл итеүҙә ярҙам булһын тип, фәрештәләр һәм изге Рух — Ябраил, ғәләйһис-сәләм, Ер күгенә төшә. һәм бәндәләр тормошонда иҫ китмәле мөһим урын тотҡан илаһи Китап — Ҡөрьән индерелә башлай.
     Ҡөрьәндең тәүге аяттары менән бер үк ваҡытта таң атҡансы дауам итеү өсөн ер йөҙөнә тынғылыҡ, тыныслыҡ — «Сәләм» һүҙҙәре инә.

Читать далее →

                                                                Тәрәуих намаҙы зекерҙәре

     Тәрәуих намаҙың зекерҙәре лә һәм намаҙы ла төрлөсә (рәҡәғәттәре) уҡыла.
     «Тәрәүих» — ял итеп алыу өсөн бер аҙ ултырып тороу тигәнде аңлата. Был — Рамаҙан айында, уның тәүге көнөнән үк башлап йәстү намаҙынан һуң, йәмәғәт менән уҡыла торған нәфел намаҙы.
     Бер ваҡыт Рамаҙан айының бер төнөндә пәйғәмбәребеҙ, ғәләйһис-сәләм, өйөнән сығып, мәсеттә намаҙ уҡып ала, уның менән бергә был намаҙҙы мәсеттә булған башҡа кешеләр ҙә уҡый ҙа, иртән был турала башҡаларға ла һөйләй. Икенсе кистә мәсеткә халыҡ күберәк йыйыла. Күберәк кеше пәйғәмбәребеҙ менән бергә намаҙ уҡый. Был туралағы хәбәр телдән телгә күсеп китә лә бик күп халыҡ ҡатнашлығында намаҙ уҡыуҙар өсөнсө кистә лә ҡабатлана. Дүртенсе кистә инде намаҙға килгән халыҡ мәсеткә лә һыймай башлай. Әммә пәйғәмбәребеҙ үҙе мәсеткә сыҡмай, иртәнге намаҙға ғына килә. Иртәнге намаҙҙы уҡып бөтөү менән, ул халыҡҡа боролоп Аллаһҡа зекер-тәсбихтәр әйткәндән һуң: «Кисә мин һеҙҙең мәсеткә йыйылып килгәнегеҙҙе белдем, әммә артабан был намаҙ фарызға әйләнер ҙә, һеҙ уны үтәй алмай башларһығыҙ, кәмселектәргә юл ҡуйылыр тип ҡурҡтым. Тәрәүих намаҙҙарын өйҙәрегеҙҙә генә уҡығыҙ!» — тип белдерә. Читать далее →

                                                                           Алдаҡсынан

                                                    Алдаҡсынан... фәрештәләре лә ҡаса
     Алдашыу нимә ул? Был йыш ҡына аңлы рәүештә аралашҡан, телмәр тотҡан ваҡытта сағылып ҡалған ысынбарлыҡты үҙгәртеп күрһәтеү. «Уларҙың күңелендә сир (ике йөҙлөлөк сире) бар. Аллаһ уларҙың был сирен тағын да арттырҙы. Ялған һөйләгәндәре өсөн уларға хәтәр ғазап барҙыр», — тиелә Ҡөрьән-Кәримдә (Баҡара).
     Алдашыу кешенең күңелен боҙоусы рухи ауырыу. Кеше йыш ҡына ниндәй ҙә булһа ярамаған хәлен, йә ысынында нисек бар, шулай күренмәҫ өсөн, йәки ниндәйҙер файҙа алыр, теләгенә тиҙерәк ирешер өсөн алдауға бара. Уның сәбәптәре күп төрлө булыуы ихтимал. Алдашыуҙа күпме насарлыҡ һәм ҡурҡыныс булыуға ҡарамаҫтан, кешеләр барыбер, көйә күбәләге ҡанаттарын яндырыуына ҡарамаҫтан, утҡа ынтылған кеүек, үҙҙәренең тормошонда алдауға юл ҡуя. Алдауҙың Ҡиәмәт көнөндә үҙенә ҡаршы шаһитлыҡ итеүен белеү уға был ҡурҡыныс ауырыуҙан ҡотолорға ярҙам итеүе мөмкин. Читать далее →

                                                                          Кешелек йөҙөң

                                          Кешелек йөҙөңдө юғалтма, ул Хоҙай Тәғәлә бүләге...
     Һәр киң мәғлүмәт сараһы, әгәр уның үҙ аудиторияһы, уҡыусылары булмаһа, үҙ йөҙөн тапмаҫ, үҙ тәғәйенләнешен юғалтыр ине. Тап шул тоғро дуҫтарыбыҙ, әүҙем авторҙарыбыҙ, аҡыллы кәңәшселәребеҙ булғаны өсөн дә беҙ, матбуғат сараларын донъяға бар итеүселәр, үҙ тауышыбыҙҙы ишеттерә, кемдеңдер күңеленә үтеп инә, уйландыра, һыҙландыра, ҡыуандыра алабыҙ. Ошо көндәрҙә редакцияға килеп ингән Фәүзиә апай Йәнтилина, милләтем, тип тә, башҡорт матбуғаты, тип тә йән атып йөрөүсе әүҙем авторҙарыбыҙҙың береһе. Кәрәк саҡта кәңәштәрен дә әйтә, кәрәк саҡта етешһеҙлектәрҙе лә еткерә ул. Был юлы ла һүҙ артынан һүҙ сығып, тормошобоҙҙағы борсолдорған мәсьәләләр тураһында һөйләшеп алдыҡ һәм апайҙың фекерҙәрен уҡыусыларыбыҙға ла тәҡдим итмәксебеҙ.

Читать далее →

                                                                        Фатихалы ғаилә

                                           Фатихалы ғаилә усағы – Ерҙәге ожмах сағылышы ул
     Бөгөнгө көндә никах тураһында күп кенә бәхәстәр тыуа. Ни өсөн кешеләр йәмғиәттә йәшәргә һәм ғаилә ҡорорға тейеш? Улар айырым ғына йәшәй алмаймы?
     Яңғыҙлыҡ Аллаһы Тәғәләгә хас, сөнки Ул, бөйөк Яралтыусы, ошо өҫтөнлөклө хоҡуҡты барлыҡ йән эйәләренә биргән һәм барыһын да үҙ ише менән яралтҡан. Шуға күрә лә Аллаһы Тәғәлә яралтҡан бөтә йән эйәләре бер-береһенә мохтаж. Шул уҡ ваҡытта бөтә йән эйәләренең дә тәбиғәттән үҙ етешһеҙлектәре бар. Аллаһы Тәғәлә яралтҡан бөтә йән эйәләренең бер-береһенә, шулай уҡ Аллаһы Тәғәлә яралтҡан башҡа йән эйәләренә лә мохтажлығы бар. Читать далее →

                                                                     Иман ҡеүәте

                          Иман ҡеүәте йәки Мөхәммәт бәйғәмбәр өлгөһөнөң уйландырғаны
     2005 йылда көньяҡ-көнбайыш Азияла булып үткән Цунами ваҡиғаһын иҫләүселәр барҙыр. Ул саҡта ҡайһы бер баҫмаларҙа: «Шри-Ланка һәм көньяҡ-көнбайыш Азиялағы башҡа дәүләттәргә ябырылған цунами тулҡындарына Аллаһ Үҙенең исемен яҙҙы», тип хәбәр иттеләр. Коломболағы Ислам тикшеренеү үҙәге етәксеһе Мөхәммәд Фәйзин 26 декабрҙә сәғәт ун тулып үткән егерме минутта ер юлдашы төшөргән фотоһүрәтте быға дәлил итеп килтерә. Икенсе бер ғалим да, «Ҡөрьән кешеләргә ут йәки һыу менән яза ебәреләсәге тураһында хәбәр итә», тип, шул афәтте телгә алып китә. Ысынлап та, Хаҡ Тәғәлә ҡушҡандарҙан тайпылыуҙары, боҙоҡлоҡто арттырыуҙары арҡаһында һәләк ителгән халыҡтар һәм ҡалалар тураһында Ҡөрьән сүрәләрендә асыҡ әйтелә. Былар барыһы ла Ахырызаман кешеләренә иҫкәртеү. Читать далее →

                                                                     Әүлиәләр ҡәберенә...

                          Әүлиәләр ҡәберенә... табыныр өсөн түгел, хәйер-доға ҡылыр өсөн барабыҙ
     Һуңғы йылдарҙа халыҡтың рухи аҙыҡҡа һыуһаған күңеле дингә тартыла. Ҡасандыр олатай-өләсәйҙәре ихтирамлап һөйләгән ҙур дин әһелдәре — ишандарҙы, суфый әүлиәләрҙе иҫкә ала, уларҙың онотолоп, юғалып бөтә яҙған ҡәберҙәрен төҙөкләңдерә, зыярат ҡыла башланы. Бөтә ғүмерен халыҡҡа дин һәм белем таратыуға, тәрбиә ҡылыуға бағышлаған аҫыл заттарыбыҙҙың хеҙмәттәренең баһаһын көндән-көн нығыраҡ аңлайбыҙ. Ләкин «ишан», «суфый», «әүлиә» һүҙҙәре совет заманында кире, хатта мыҫҡыллау мәғәнәһендә йөрөһә, хәҙерге көндә ҡайһы бер дин әһелдәре лә был төшөнсәләргә үҙҙәренең ошондай уҡ мөнәсәбәтен һиҙҙерә. Әүлиә ҡәберҙәренә зыярат ҡылыуҙарҙы тыйырға тырышыусылар бар. Яңыраҡ Ауырғазы районының Ҡорманай ауылы мәсетенә бынан ике быуат элек йәшәгән суфый әүлиәһе Йәғәфәр ишандың исеме бирелде. Ошоно ла өнәп еткермәгәндәр булды. Ә бит был тантанала Бөтә Рәсәй Үҙәк диниә назараты мөфтөйө Тәлғәт Тажетдин үҙе ҡатнашҡайны. Әлеге мәсьәләгә асыҡлыҡ индереү маҡсатынан беҙ мөфтөй Тәлғәт Тажетдин хәҙрәткә бер нисә һорау менән мөрәжәғәт иттек: Читать далее →