Ямғыр теләү

Ямғыр теләү, йәки истискә намаҙы

Ҡоролоҡ ваҡытында ямғыр яуҙырыр өсөн ҡылынған истискә намаҙы – ул сөннәт намаҙ. Пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәд саллаллааһү ғәләйһи үәссәләмдең ҡоролоҡ йылдарында Аллаһ Тәғәләнән нисек ямғыр теләргә өйрәтеп ҡалдырған намаҙы. Был намаҙҙы яңғыҙын да уҡырға була, йәки йәмәғәт менән бергә уҡыһаңда була. Намаҙҙы ҡырҙа, яланда, бигерәктә һыу буйҙарында уҡыуы хуп, шулай уҡ мәсеттәрҙә, биш намаҙ артынан һәм йома намаҙын үтәгәс. Әгәр беренсе намаҙҙан һуң ямғыр яумаһа, икенсе тапҡыр уҡылыр, өсөнсө һәм ары... Әгәр инде намаҙ алдынан ямғыр яуа башлаһа, Аллаһ Тәғәләгә маҡтауҙар уҡып, салауат һәм доғалар ҡылып намаҙ уҡып алырға кәрәк.
Имам ямғыр намаҙына саҡырыу алдынан йәмәғәткә (община) уға әҙерләнеүгә ваҡыт бирә: өс көн дауамында ураҙа тотоп, Аллаһынан гонаһтарҙы ярлыҡаныуын теләп, кемдәрҙер булған бурыстарын ҡаплап-ҡайтарып, кемдәрҙер кемгәлер ҡылған ҡылыҡтары өсөн ғәфү үтенеп, фәҡир һәм етемдәргә саҙаҡа таратып, бер-береһенә булған асыуҙарын алып, хәйерле һәм игелекле эштәр ҡылып, Аллаһы Тәғәлә ризалығын ҡаҙаныр кәрәк. Дүртенсе көн тотолған ураҙаларҙан һуң, байрамса кейенмәй генә, барыһы ла Аллаһынан ҡурҡыу үә ярлыҡау өмөтө менән яланға сығалар. Үҙҙәре менән ҡарт-ҡороно һәм бала-сағаны ла алып сығалар. Читать далее →

Яҙмыш һәм уның серҙәре

Билдәле сиктәрҙә күҙ күрә, ҡолаҡ ишетә. Ниндәйҙер алыҫ арауыҡтан нимәнелер күреү, ишетеү мөмкин түгел. Шулай уҡ кешегә тәҡдир (ҡадар) һәм тәҡдирҙең алға килеүен (ҡада) аңлау бирелмәгән. Беҙ һәммәһен сәбәп – эҙемтә бәйләнештәре аша танып беләбеҙ. Ә улар артында торған хикмәтте төшөнә алмайбыҙ.

Элементар өлөшсәләрҙән ҡатмарлы молекулаларға ҡәҙәр, ваҡ ҡына есемдәрҙән иң ҙурҙарына ҡәҙәр, беҙҙең донъяны ла индереп, бәләкәй дәүмәлдәр донъяһынан бөтә ғаләмдәргә ҡәҙәр ваҡыты, урыны, образы һәм сәбәбе билдәләп ҡуйылған. Билдәләнгән ваҡыты етһә, Аллаһу Тәғәлә Илаһи ниәтен бөтә күркәмлегендә тормошҡа ашыра.
Аллаһу Тәғәлә бар иткән һәр нәмәнең үҙ тәғәйенләнеше, маҡсаты бар. Тормошобоҙҙа булып үткән бөтә ваҡиғалар асылда яҙмыш һыҙаттары. Ай, ҡояш, йондоҙҙар, үҫемлектәр, хайуандар һәм бихисап башҡа бөтә барлыҡ – һәммәһе тәҡдир прогаммаһы эсендә. Ағастан өҙөлөп төшкән япраҡ та шул программаның бер өлөшө. Әгәр ҙә бөтә барлыҡ тәҡдир ҡануниәтенә буйһонмаһа, йыһанда ғәләмәт ҙур хаос һәм анархия хөкөм һөрөр ине. Читать далее →

Һуғыш йылдарын иҫкә төшөрҙөм...

Һуңғы ваҡытта һуғыш йылдарында һәм уның һөҙөмтәһендә ыҙалыҡтар күргән фронтовиктар ғына түгел, уларҙан тыуып ҡалған балалар ҙа теге донъяға күсә башланы. Шуға күрә беҙгә, һуғыш балаларына, ул ваҡыттарҙы сағылдырып, иҫкә төшөрөп китеү фәһемле булыр, тип уйлайым.
Ул йылдарҙың касафатын татыған хәҙерге ололарҙың күбеһе тормоштоң ҡәҙерен белеп йәшәйҙәр. Йәшерәктәр был донъяның ҡуласа икәнен бик аңлап етмәйҙәр әле. Балаларыбыҙ эшһеҙ генә рәхәт йәшәү тураһында хыялланып, ялҡау булып үҫәләр. Берәй хафа килеп сыҡмаһын, Аллаһ һаҡлаһын, улар күнегә алмаҫтар, тип ҡурҡам. Читать далее →

Бала сағыбыҙҙы... һуғыш тартып алды

Һуңғы йылдарҙа матбуғат биттәрендә Бөйөк Еңеүҙе яҡынайтыуға ҙур өлөш индергән тыл хеҙмәткәрҙәренең фиҙаҡәрлегенә ҙур әһәмиәт бирелә. Улар тураһында Советтар Союзы маршалы Г. Жуков үҙенең китабында бына нимә тип яҙа: «Тылдағыларҙың көсөргәнешле хеҙмәте булмаһа, дошманды еңеп булмаҫ ине. Тыл — ул Бөйөк Еңеүҙең яртыһы, хатта күберәге». Ысынлап та, ул иҫ киткес ауыр йылдарҙа ҡатын-ҡыҙҙар һәм ҡарттар менән бер рәттән, 11-12 йәштәге балалар көндө лә, төндө лә белмәй, ололар башҡара торған эште башҡарҙы. Ул балалар араһында мин дә булдым. Читать далее →

Тәҡүәлек

Аллаһу Тәғәлә, ҡолдарын хаҡ юлға төшөрөү өсөн, холҡо һәм һәләттәре менән улар араһынан айырылып торғандарҙы һайлап ала һәм был тәҡүәле кешеләргә остаҙлыҡ эшен йөкмәтә.
Әҙәм тәбиғәте менән көслө шәхестәргә эйәреүсән, йәғни, аҡылына һәм йөрәгенә тәьҫир итеп, рухи тәрбиә биреүселәрҙең, Хаҡ Тәғәләгә һәм хәҡиҡәткә йүнәлтеүселәрҙең үрнәгенә эйәреү теләге һалынған уға. Шуға күрә Аллаһу Тәғәлә изге китаптар ғына ебәрмәгән, кешеләргә нәсихәт биреүсе һайлам ҡолдарын, йәғни пәйғәмбәрҙәрен һәм әүлиәләрен дә ебәргән. Пәйғәмбәрҙәр һәм әүлиәләр иҫ киткес гүзәл сифаттарға эйә булған, хатта дошмандары ла улар хаҡында насар һүҙ һөйләй алмаған. Күпме кеше улар аша Раббыбыҙға һәм Хәҡиҡәткә ҡайтҡан, иман юлына баҫҡан. Уларҙың барыһы ла Ҡөрьәндең тере кәүҙәләнеше булған бөйөк шәхес – Аллаһ Илсеһе, салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм, йоғонтоһонда иманға килгән һәм Уның тирәһендә тупланған. Тереләй ҡыҙ балаларын күмгән ҡырағай халыҡ юҡҡа сыҡҡан һәм улар урынына Ислам тарихының иң яҡшы биттәрен яҙған шәхестәр тыуған. Читать далее →

Рамаҙан ғәйете вәғәҙе

Джәберҙән (р.) риүәйәт ителгәненән, Аллаһы Тәғәләнең пәйғәмбәре Мөхәммәд салаллааһу ғәләйһиссәләм әйтте: «Әгәр Рамаҙан ғәйете көнө алдындағы кисә етһә, Аллаһы Тәғәлә ер йөҙөндәге бөтә ил-ҡалаларға фәрештәләр ебәреп, уларға: «Эй Мөхәммәд ﷺ өммәте! Аллаһы Тәғәлә хозурына (ғәйеткә йыйылыр өсөн) сығығыҙ! Ул һеҙгә сикһеҙ әжер-сауабтар бирер һәм булған оло гонаһларығыҙҙы ярлыҡар!» — тийеп ауаз һалып, хәбәр таратырға ҡушар. Был әйткәнде Әҙәм балалары менән ендәрҙән башҡа бөтә мәхлүкәт ишетер һәм аңлар. Һәм, халыҡ мәсеттә йыйылғас, Аллаһы Тәғәлә әйтер: «Мин уларға Рамаҙан ураҙаһын фарыз ҡылдым, шулай булғас, улар был фарызды үтәнеләр, Минең йорттарымды (мәсеттәрҙе) китабымды — Ҡөръәнде уҡып йәнләндерҙеләр; малдарынан зәкәт сығарҙылар; ә хәҙер иһә Миңә тағы ла яҡыныраҡ булыр өсөн намаҙ уҡырға йыйындылар. Эй фәрештәләрем! Йөкләнгән (ҡушылған) эшен үтәүсегә ул эште йөкләүсе ниндәй хаҡ түләргә тейеш?» — тине. Фәрештәләр: «Һис кәметмәйенсә муафиҡ камил түләү-әжер бирергә тейештер»,— тинеләр. Шунан һуң Аллаһы Тәғәлә әйтте: «Мин фарыз ҡылған ураҙаны ололаған һәм Минең ризалығымды ҡаҙаныр өсөн намаҙ торғоҙоусының бөтә гонаһтарын ғәфү итеп, уға йәннәткә инеүҙе насип итермен»,— тине. Һуңынан Субхәнәһү үә Тәғәлә, әйтте: «Эй бәндәләрем! Һорағыҙ Минән, һорағыҙ Минән теләгән нәмәләрегеҙҙе! Ҡөҙрәтем һәм бөйөклеге менән ант итәмен тим, донъя-әхирәт маҡсаттарығыҙҙы белдергән һәр бер үтенесегеҙгә лә яуап бирәсәкмен! Һеҙ Минән риза булдығыҙ, шулай булғас, Мин дә һеҙҙән ризамын!» Шулай булғас, йәшерен ауаз әйтер: «Өйҙәрегеҙгә ҡайтығыҙ, әй Мөхәммәд өммәтенең тоғро бәндәләре, һәм белегеҙ: яҙыҡ эштәрегеҙ Аллаһу Сүбехәнә үә Тәғәлә тарафынан изге ғәмәлдәргә әйләндерелде! Читать далее →

Ураҙа ғәйете

Мосолмандың оло байрамдары.
(Ғәйет көндәрендә әҙерләнгән тапшырыуҙарҙан бер нисә сәхифә.)
Ураҙа ғәйете

Бисмилләһир-рамәнир-рахим!
Әл-хәмдү лил-лаһ!
Әл-хәмдү лил-лаһи раббүл-ғаләмин! Әс-саләтү үәс- сәләмү ғәлә рәсулүһи мүхәммәдин үә ғәлә әлиһи үә әсхәбиһи әжмәғин!
Илдә бөгөн оло байрам — динебеҙҙең төп терәктәренән береһе булған ураҙа ғибәҙәтен тамамлап, мосолман байрам итә.
”Мин, — тигән пәйғәмбәр, ғәләйһис-сәләм, — Түҙемлеккә һәм сабырлыҡҡа саҡырған, шул уҡ ваҡытта бәндәнән тормошта тырышлыҡ та талап иткән дингә дәғүәт алып барыу өсөн һайлап алындым”.
”Эй, Минең Берлегемде һәм барлығымды таныған иманлы бәндәләр! — ти Аллаһ, —

Йәә әййүһәл — ләҙиинә әәмәнүү күтибә ғәләйкүмүс — сийәәмү кәмәә күтибә ғәләл — ләҙиинә миң ҡабликүм ләғәлләкүм тәттәҡуун.
Һеҙҙән алда булған өммәттәргә фарыз ителгән кеүек һеҙгә лә ураҙа ғибәҙәте фарыз ителде, бәлки, һеҙ ҙә, дингә кәмселек килтереүҙән һаҡланып, тәҡүә кешеләрҙән булырһығыҙ”.
”Бәҡара”,”һыйыр” сүрәһе, 183 — өнсө аят. Читать далее →

Рамаҙан байрамы хөтбәһе һәм доғалары

Рамаҙан ғәйетенең беренсе хөтбәһе
"Аллааһү әкбәру, Аллааһү әкбәр, ләә иләәһә илләллааһү үәллааһү әкбәр, Аллааһү әкбәр, үә лилләәһил-хәмде. Сүбхәәнә мән нәүүәра ҡулүбәл- ғаарифиинә би нуурил-мәғрифәти үәл-иимәән, үә шәрахә судуурас-саадиҡыынә би шәрхил-һидәәйәти үәл-ғирфәән, үә әкрамә ғибәәдәһүл-мүьминиинә би сыйәәми шәһри рамадаан.
Аллааһү әкбәр, Аллааһү әкбәр, ләә иләәһә илләллааһү уаллааһү әкбәр, Аллааһү әкбәр, үә лилләәһил-хәмде. Сүбхәәнә мән фәтәхә ғәләс-сааимиинә әбүәәбәр-рахмәти үәл- ғуфраан, үә зәййәнә ҡулүүбәл-мүхиббиинә битиләәүәтил-Ҡурьәән, үә ғәлләҡа ғәләс-сааимиинә әбүәәбән-ниираани фии шәһри рамадаан.
Аллааһү әкбәру Аллааһү әкбәр, ләә иләәһә илләллааһү үәллааһү әкбәр, Аллааһү әкбәр, үә лилләәһил-хәмде. Сүбхәәнә мән үәғәдә лис-саа'имиинә дүхуулә бәәбин мин әбүәәбил-джинәәни кәмәә әхъбәранәә нәбиййүнәә нәбиййү әәхыриз-зәмәән: «Иннә лил-джәннәти бәәбән йүҡаалү ләһүр-раййәән. Ләә йәдхулүһүү илләс-саа'имүүнә фии шәһри рамадаан». «Шәһру рамадаанәлләҙии үңзилә фииһил-ҡурьәәнү һүдәл-лин-нәәси үә бәййинәәтим-минәл-һүдәә үәл- фүрҡаан.»
Аллааһү әкбәру Аллааһү әкбәр, ләә иләәһә илләллааһү үаллааһү әкбәр, Аллааһү әкбәр, үә лилләәһил-хәмде. Үә әшһәдү әлләә иләәһә илләллааһү үәхдәһүү ләә шәриикә ләһүү ҙүл-ғәфьүи үәл-ғуфраан, үә әшһәдү әннә мүхәммәдән ғәбдүһүү үә расүүлүһүү шәһәәдәтән-нәәтыҡатән бил- хүджжәти үәл-бүрһәән. Салләллааһү Тәғәәлә ғәләйһи үә ғәләә әәлиһи үә әсхәәбиһии саләәтән мүүсыләтән иләә дәәрил-джинәән, хусуусан минһүм ғәләә Әби Бәкринис-сыддикы үә Ғүмәрал-фәәрууҡы үә Ғүҫмәәнәҙ-ҙиннүүрайни үә Ғәлиййинил-муртәдаль-ә- иммәһ, ридъүәәнуллааһи ғәләйһим әджмәғиин.
Әммәә бәғд: Әййүһән-нәәс, үүсыикүм ғибәәдәллааһ, үә нәфсии әүвәлән битәҡүәллааһ. «Әғүүҙү билләәһи минәш-шәйтаанир-раджиим, бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим. Иннәллааһә мәғәлдәҙиинәттәҡау үәлләҙиинә һүм мүхсинүүн.» Бәәракәллааһү ләнәә үә ләкүм фил-ҡурьәәнил-ғәҙыым, үә нәфәғәнәә үә иййәәкүм бил-әәйәәти үәҙ-ҙикрил-хәкиим, иннәһүү һүәл-ғафуурур-рахиимүль-джәүәәдүль-кәриимүль- ғәлиййүл-ғәҙыымү сәмииғуд-д үғәә. Читать далее →

Байрам (ғәйет) намаҙҙары

Йома намаҙы фарыз булған кешеләргә байрам намаҙҙары вәжиб. Ике байрам намаҙы бар: Ураҙа байрамы намаҙы менән Ҡорбан байрамы намаҙы. Уларҙың ваҡыты ҡояш ҡалҡып 45 минут үткәндән алып өйләгә хәтлем дауам итә. Мөхәммәд ғәләйһис-сәләм Ҡорбан байрамы көнө һәм Ураҙа бөткән көндө барыбыҙға ла байрам намаҙына барырға ҡушҡан. Был байрам көн иң беренсе намаҙҙан башлана. Әгәр Ҡорбан ғәйете булһа, байрам намаҙынан һуң ҡорбанлығы булғандар ҡорбан сала башлай.
Байрам намаҙҙары йәмәғәт менән ике рәҡәғәт уҡыла. Тап иртәнге намаҙҙың фарызы шикелле башҡарыла, тик айырмаһы шунда — һәр рәҡәғәттә өс тапҡыр тәкбир әйтелә. Өсөһө әүәлге рәҡәғәттең «Ҫәнә»һенән һуң һәм ҡыраәттән элек, өсөһө икенсе рәҡәғәттең ҡыраәтенән һуң әйтелә. Был алты тәкбирҙе әйтеү — вәжиб. Рөҡуғ тәкбирҙәре лә был вәжиб тәкбирҙәргә яҡын булған өсөн — вәжиб. Һәр намаҙҙағыса, ифтитах тәкбире байрам намаҙҙарында ла — фарыз. Ҡалған тәкбирҙәр сөннәт булып һанала. Читать далее →

Ураҙаға хөрмәт күрһәтеү

Билдәле булғанса, ғибәҙәт ҡылған кеше уны бөтә кешегә күрһәтеп эшләмәй. Был эш һәр инсандың шәхси эше. Дөрөҫ, шулайҙыр. Шулай ҙа ғибәҙәтте йәшермәйсә башҡарыу ҙа ғәйеп эш түгел бит. Ғибәҙәттән кешегә зыян — зәүрәт килмәй. Киреһенсә, ғибәҙәт ҡылған кешегә башҡалары ҡарап, уларҙа ла ғибәҙәт ҡылыу теләге уяныр, выждандары хәрәкәткә килер, ҡоллоҡ вазифаларын үтәй башларҙар тигән өмөт бар. Был бигерәк тә ураҙаға ҡағыла. Читать далее →