Суфыйсылыҡ хаҡында ғалимдар әйткәне

Суфыйсылыҡ һабаҡтары
Суфыйсылыҡ — грек һүҙе (зойа — софия). Зойа — хикмәт тигән мәғәнәне аңлата. Суфыйсылыҡ, асылда, Ислам диненең үҙәге була. Суфыйсылыҡ тәғлимәте кеше йәненең һиҙемләүенә, уның эске күңел донъяһына ҙур иғтибар бирә. Суфыйсылыҡ — ул кеше аңының иң юғары дәрәжәгә күтәрелә барыуын күҙәтә һәм тикшерә. Был күтәрелеүҙә дүрт баҫҡыс булыуын Зәйнулла Рәсүлев «Илаһи хәҡиҡәттәр» тигән китабында ошоларҙы белдергәйне: шәриғәт, тәриҡәт, мәғрифәт һәм хәҡиҡәт.
Суфыйсылыҡ хаҡында мәшһүр ғалимдарҙың әйткәне
Имам Малик:
Кем ғалим булып та суфый булмаһа, ул кеше фасиҡ булыр (иманһыҙ, боҙоҡ); Кем суфый булып та ғалим булмаһа, ул кеше зиндыҡ (динһеҙ, еретик) булыр. Ә кем инде ғалим да һәм суфый ҙа булһа, ул ысынлап Хаҡлыҡҡа ирешер.
Имам Шәфиғи:
Мин суфыйҙар менән дуҫлашып уларҙан шундай файҙалы әйтемдәр оттом: «Ваҡыт — ҡылыс, әгәр һин уны киҫмәһәң, ул һине киҫер»; «Әгәр һин йәнеңде (нәфсеңде) Аллаһ менән шөғөлләндермәһәң, ул һине шәһиәттәр менән шөғөлләндерер (йәғни, енси дәрт, теләк менән)». «Был донъяла миңә өс нәмә оҡшаны: ябайлыҡ, әйләнә-тирәләгеләргә баҫалҡы мөғәмәлә һәм тәссауф (суфыйсылыҡ) юлында булғандарға эйәреү».
Читать далее →

Рамаҙан айында мәжлес мәсьәләһе

Башҡорт ҡатын-ҡыҙы * Башкорт катын-кызы төркөмөндә 15 июнь көнө Рамаҙан айында көндөҙ мәжлес үткәреү буйынса һорау сығып, шуға ошо комментарийҙәр яҙылды. Бында миндә үҙ фекеремде әйтеп китәм.
Һорау: Алла бирһә, Изге Рамаҙан айында балаға исем ҡушырға, Ҡорбан салырға ине. Көндөҙ ҡунаҡ саҡырырға яраймы икән, әллә ауыҙ асырға ғына саҡырырға яраймы? Туғандарҙын балалары бәләкәй, кискә арып, мыжый башларҙар инде.
Асия: Аллаһы Тәғәлә бөтә донъя халҡына ураҙа тоторға әмер биргәндә, үҙегеҙ ураҙа тотмаған хәлдә лә нисек итеп көндөҙ ҡунаҡ саҡырып, ашап эсеп ултырмаҡ кәрәк. Килешкән эш түгел инде. Аллаһҡа ҡаршы сығып нисек сауап алырға. Ауыҙ асыуға саҡырһағыҙ икеләтә сауап алырһығыҙ: 1) ураҙа тотҡан кешене ауыҙ астырып һыйлап; 2) ҡорбан салып, ҡорбан итен ашатып.
Гульшат: Асия, мулалар үҙҙәре шулай тип әйткәс ярайҙыр инде элегерәк әбейҙәр әйтә торғандар ине, Алла ҡушмаған эш булмаҫ тип. Ярамаһа муллалар улай әйтмәҫтәр ине инде.
Зәйтүнә: Асия. Ҡушылам. Рамазан айын хөрмәт итеп, унда ҡуйылған бурыстарын өҫтөн ҡуйыу яҡшы булыр. Был айҙа шундай матур дингә ярашлы эштәр ниәтләгәнһеҙ икән, бар ҡағиҙәләрен үтәргә кәрәк. Балаларға ла фәһем күрһәтеү кәрәк. (әле сәғәт унда улар йоҡламай, көндөҙ ял иттереп алһындар).
Читать далее →

«Әл-Ҡадр» сүрәһе

Әл-Ҡадр сүрәһе

Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
Иннәә әңзәлнәәһү фии ләйләтил-ҡадр. Үә мәә әдраәкә мәә ләйләтүл-ҡадр. Ләйләтүл-ҡадри хайрум-мин әлфи шәһр. Тәнәззәлүл-мәләәикәтү үәр-рууху фииһәә би-иҙни раббиһим-мин күлли әмр. Сәләәмүн һиә хаттәә мәтләғыйл фәджр.
Мәғәнәһе: «Хаҡ һүҙ ки, беҙ быны (Ҡөрьәнде) Ҡәҙер төнөндә индерҙек. Ҡәҙер төнөнөң (шул бөйөк фазиләтен) һиңә белдергән нәмә ни? Ҡәҙер төнө мең айҙан да хәйерлерәк. Шул төндә фәрештәләр һәм Рух (Ябраил) Раббыбыҙҙың рөхсәте менән бер эш өсөн Ергә төшөр. Ул төн таң атҡанға ҡәҙәр бер сәләмдә (тыныслыҡта) үтер».

Ғәйет намаҙы

Пәйғәмбәребеҙ заманында ҡайһы бер кешеләр ураҙаны ғәйет намаҙына ҡәҙәр дауам итә, тип уйлағандар, шуға ла намаҙға тиклем ашамағандар һәм эсмәгәндәр. Пәйғәмбәребеҙ Рамаҙан ғәйете көнөнә ураҙа тамам булыуын күрһәтеү өсөн, ғәйет намаҙынан алда хөрмә ашаған. Ә, Ҡорбан ғәйетендә намаҙҙан һуң ауыҙ асҡан. Рамаҙан ғәйете өс көн, Ҡорбан ғәйете дүрт көн дауам итә. Ғәйет көндәрендә осрашҡан мосолмандар бер-береһен ғәйет байрамы менән ҡотлайҙар, бер-береһе өсөн доға ҡылалар. Мәҫәлән: “Ғәфәраллаһү ләнә үә ләкүм”, йәғни “Аллаһ беҙҙе лә, һеҙҙе лә ғәфү итһен”. Йәки: “Тәҡәббеләллаһү Тәғәлә миннә үә минкүм”, йәғни: “Аллаһ Тәғәлә беҙҙән үә һеҙҙән ҡабул итәргә бойорһон”.

Йома намаҙы фарыз булған кешеләргә байрам намаҙҙары вәжиб: Ураҙа байрамы намаҙы менән Ҡорбан байрамы намаҙы. Уларҙың уҡыу ваҡыты ҡояш ҡалҡып 45 минут үткәндән алып өйләгә хәтлем дауам итә. Байрам намаҙҙары йәмәғәт менән ике рәҡәғәт уҡыла. Читать далее →

Ҡәҙер кисәһе көнө

Ҡәҙер кисәһе Ислам динендәге мөбәрәк кисәләрҙең иң ҡиммәтлеһе. Ҡәҙер кисәһе Рамаҙан айында була торған бер кисәлер. Шул ваҡытта рамаҙандың ҡайһы кисәһендә булыры асыҡ рәүештә билдәләнмәгән.
Имам Шәфиғи мәҙһәбе буйынса Рамаҙан айҙың 17 сө көнө, имам Әғзәм Әбү Хәнифә (беҙ ошо Хәнифә мәҙһәбе) әйтеүенсә — 27-се кисәһе булараҡ ҡабул ителгән. Дөйөм ҡараштан Ҡәҙер кисәһе, рамаҙан айҙың 20-се көнөнән алып 30-нсы кисәләрендә булыр, тиелә.
Ҡөръән Кәримдә раҫланыуынса, Ҡәҙер кисәһе — ҡиммәтле кисәлер. Сөнки Ҡөръән Кәрим Рәсүлебеҙгә тап ошо кистә тапшырыла башлай.
Хәҙис шәрифтә: «Ҡәҙер кисәһенә инанып, сауабын өмөт итеп, ғибәҙәт ҡылғандарҙың бөтә гонаһтарын Аллаһ Тәғәлә кисереп, ғәфү итер», — тиелә.
Ғибәҙәттә ҡаза намаҙын ҡылыу (үтәлмәгән, йә төшөрөлөп ҡалған), Ҡөръән Кәримдән сүрәләр, доғалар уҡыу, тәүбә итеү, саҙаҡа биреү, мосолмандарҙы һөйөндөрөү һәм башҡа сауаптарға ҡаҙаныу — былар барыһы ла был кисәгә ҡәҙер-хөрмәт күрһәтеүҙең ишараһылыр. Хөрмәт күрһәтеү гонаһлы эштәрҙе эшләмәү менән дә хасил булыр.

Читать далее →

Пәйғәмбәребеҙҙең иманы

Абдуллах ибн, Масуд (р.ғ.) һөйләүенсә: «Бер мәл Рәсүл: «Һин Ҡөрьән уҡы, ә мин тыңлармын, тине. Мин: «Эй, Аллаһ Рәсүле! Ҡөрьән бит һинең аша индерелде, уны мин нисек уҡыйым ти инде?!» тип һораны: Рәсүл шулай яуапланы: «мин Ҡөрьәнде бүтәндәр уҡығанда тыңларға яратам». Мин «Ән-Ниса» сүрәһең уҡырға керештем. «Һәм Беҙ һәр өммәттән шаһит саҡырғанда һәм уларға ҡаршы һине (Эй, Мөхәммәд!) шаһит итеп саҡырғанда нимә булыр?» (Ҡөрьән, 4:41) тигән аяты, уҡығандан һуң: «Булды, етте», тигәнде ишеттем. Аллаһтың Рәсүленә табан боролдом, уны илағанын күрҙем, күҙ йәштәр йылға булып аға ине. Тәрән кисерәштән йөрәге саҡ-саҡ ярылырҙай. Сөнки әлеге аят уға Хөкөм көнөнөң ҡот осҡос ваҡиғаһын бәйән итте».
Уның уйланыуҙары
Ғәйшә хәҙрәт һөйләгән хәл «Бер төндө Аллаһтың Рәсүле «Эй, Ғәйшә! Рөхсәт итһәң, мин был төндө Аллаһҡа ғибәҙәт итеү менән үткәрер инем», тине. Уға «Мин һинең менән бергә булырға яратам, шул уҡ ваҡытта һиңә оҡшаған бөтә нәмәне лә яратам», тинем.
Беҙҙең пәйғәмбәребеҙ таң атҡансы намаҙ уҡый: «Шул хаҡ аҡылы булғандар өсөн ғаләмдәрҙең һәм ерҙең яралтылыуында һәм көн менән төндөң алмашыуында аят бар” (Ҡөрьән, 3:90). Ошо аятты уҡығандан һуң илай. Билал хәҙрәт(р.ғ.) иртәнге намаҙға килгәс, пәйғәмбәргә (с.ғ.с.) өндәшә: «Эй, Аллаһ Рәсүле! Ни өсөн һин үҙеңә ауырлыҡ яһайһың? Аллаһы Тәғәлә һинең үткәндәге һәм киләсәктәге барлыҡ гонаһтарыңды ярлыҡаны бит». Пәйғәмбәр шулай тип яуаплай: «Мәрхәмәт итеүсе Аллаһы Тәғәләгә мин шул уҡ дәрәжәлә шөкөр итә белеүсе ҡол була алмайыммы ни?». Читать далее →

Хәҙистәр

*Аллаһы Тәғәлә үҙенең бер бәндәһенә изгелек теләһә, уға кешеләрҙең ихтияжын юнәлтә, кешеләр уға үҙҙәренең төрлө мәсьәләләре менән мөрәжәғәт итерҙәр.
*Кем һүҙен сәләм биреүҙән башлай, шул — Аллаһы Тәғәләгә һәм Расүленә иң яҡын кеше.
*Кем һуҡырҙы ҡырҡ аҙым ер етәкләп илтә, шуға йәннәт уажиб (тейеш).
*Нисек кенә булмаһын, һаранлыҡ тигән ауырыу — иң ауыр сир.
*Берәү доғалары ҡабул булыуын һәм ҡайғылары таралыуын теләһә, ауырлыҡта йәшәүсенең хәлен еңеләйтһен.
* Ғабдулла ибн Ғамр раҙийәллаһу гәнһумә риүәйәт ҡыла: — “Бер көнө минең яңға рәсүлүллаһ ғәләйһис-сәләм керҙе һәм әйтте”. “Миңә һинең көндәр буйы ураҙа тотоуың һәм кистәрен ғибәдәттә уяу тороуың хаҡында хәбәр бирелмәнеме?” — тине. Мин: — “Эйе” — тип яуап бирҙем. Ул миңә: — “Быны эшләмә, уның урынына төндөң бер өлөшөн уяу тор, ҡалғанын йоҡла. Ураҙа тот ҡайһы бер көндәрҙә, башҡа көндәрҙә ураҙала булма. Сөнки һинең тәнеңдең дә хаҡы бар, күҙеңдең дә хаҡы бар, ағзаларыңдың да хаҡы бар, ҡатыныңдын да хаҡы бар, килгән ҡунағыңдың да хаҡы бар” — тип әйтте.
*Намаҙ — диндең терәге. Читать далее →

Доға ҡылыу әҙәбе

1. Аллаһҡа ҡарата ихлас булығыҙ.
2. Доғаларығыҙҙың башында һәм аҙағында Аллаһҡа маҡтауҙар һәм Пәйғәмбәребеҙ(сал- лаллаһу ғаләйһи үә сәлләм) өсөн доғалар булһын.
3. Аллаһҡа тәүәккәллек менән мөрәжәғәт итегеҙ. Унан яуап булырына ныҡлы ышаныста ҡалығыҙ.
4. Ныҡышмал, әммә сабыр булығыҙ, ваҡиғаларҙы тиҙләтмәгеҙ.
5. Доғаның бөтә йөрәктән булыуы мөһим.
6. Бәләгә тарығанда ғына түгел, шатлыҡлы мәлдәрҙә лә доғанан айырылмағыҙ.
7. Аллаһтан башҡа бер кемдән дә, бер ниҙән дә доға ҡылып һорамағыҙ. Тик Аллаһ ҡына — беҙҙең Раббыбыҙ һәм Хужабыҙ.
8. Доғаларығыҙҙа бер туғанығыҙҙы ла, бер яҡынығыҙҙы ла, балаларығыҙҙы, мөлкәтегеҙҙе лә, үҙегеҙҙе лә ләғнәтләмәгеҙ, ҡарғамағыҙ.
9. Аллаһы Тәғәләгә үтә шыбырламай ҙа, ныҡ тауышланмай ҙа, тауышығыҙҙы ипләп кенә баҫып мөрәжәғәт итегеҙ.
10. Ҡылған гонаһтарығыҙҙы танып, Аллаһтан һеҙҙе ғәфү итеүен һорағыҙ. Уның һеҙгә булған мәрхәмәтенә рәхмәтле булығыҙ.
Читать далее →

Доға ҡылыу тәртибе

Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахим
Һәр эштең әүәлендә “бисмилләәһир-рахмәәнир-рахим “ әйтеүгә ғәҙәтләнеү кәрәктер.
Пәйғәмбәр ғәләйһис-сәләм: “Аллаһ Тәғәлә иң башта Ләүхел Мәхфүз менән Ҡәләмде яратты. Һәр нәмә ( бар күктә һәм был донъяла) Ләүхүл-Мәхфүздә (күктәге китап) яҙылғандыр. Унда яҙылғандан тыш һис бер нәмә булмаҫ.
Аллаһ Тәғәлә ҡәләмгә яҙырға ҡушты: “Ләүхел-Мәхфүҙгә яҙ!" — тине. Ҡәләм әйтте: “Әй, Раббым! Ниндәй һүҙҙәр менән башлайым, — тип һораны.
Аллаһ Тәғәлә ҡәләмгә: “Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахим, тип яҙа башла “, — тине.
Ҡәләм Ләүхүл-Мәхфүзгә “Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахим “ тигән һүҙҙе ете йөҙ йыл буйына яҙҙы.
Аллаһ Тәбәрәкә үә Тәғәлә барыһына ла хәбәр итте: “Үҙемдең ғиззәтем һәм жәләлем менән ант итеп әйтәм, кем дә кем пәйғәмбәр Мөхәммәд ғәләйһис-сәләм өммәтенән ихлас күңел менән “Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим” тип әйтһә, уның күктәге ғәмәл дәфтәренә ете йөҙ йыллыҡ ғибәҙәт сауабын яҙырмын”. Әмин.

Икенсе Аллаһ Тәғәләнән килгән хәбәрҙә: “Ҡиәмәт көнөндә пәйғәмбәр Мөхәммәд ғәләйһис-сәләм өммәтенең ғәмәле менән бәни Исраилдәге (Израил иле) пәйғәмбәрҙәрҙең өммәттәренең ғәмәлдәре тиңләштерелер”. Пәйғәмбәр Мөхәммәд ғәләйһис-сәләм өммәтенең бер рәҡәғәт намаҙҙарының сауабы башҡа өммәттәрҙең (икенсе дин) 1000 рәҡәғәт намаҙы сауабына тиндер, бәлки артығыраҡ та булыр. Әмин.
Башҡа дин өммәттәре әйттеләр: "Был пәйғәмбәр Мөхәммәд ғәләйһиссәләм өммәтенең ғәмәлендә ниндәй, хасыят барҙыр, уларҙың бер рәҡәғәт намаҙы беҙҙең мең рәҡәғәт намаҙыбыҙҙан артығыраҡтыр”, — тип.
Аллаһ Тәғәлә әйтте: "Мөхәммәд ғәләйһис-сәләм өммәттәренең намаҙҙарында “Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим”тигән һүҙ бар, һеҙҙең намаҙҙарығыҙҙа ул юҡ, шуның өсөн Мөхәммәд ғәләйһис-сәләм өммәтенең бер рәҡәғәт намаҙы һеҙҙең мең рәҡәғәт намаҙҙарығыҙҙан артығыраҡтыр”. Читать далее →

Доға ҡылыу

Доға ҡылыусыға тейешле эш
Доға ҡылыусы доға ҡылғанда донъя-ахирәт маҡсаттарын үҙенең эсенә йыйған доға менән доға ҡылыр.
Рәсүлебеҙ Мөхәммәд Мостафа салләллаһү ғәләйһис үә сәләмдең күп ваҡытта яратып ҡылған доғаһы: “Раббәнәәә әтинәә фид-дүнйәә хәсәнәтән үә фил-әәхирати хәсәнәтән үә ҡынәә ғәҙәәбән-нәәр” булған, мәғәнәһе: "Эй, Раббым! Донъялыҡта беҙгә изгелек эшләй торған хәйерле ғүмер бир. Ошо изгелегебеҙ бәрәкәтендә әхирәттә йәннәтенде насип ит, ут ғазабындан һаҡла”.
Рәсүлебеҙ ғәләйһис-сәләм ҡылған доға: “Аллааһүммә әғғынии күллә хайри үә әғиднии мин күлли шәрри” — лер. Мәғәнәһе: “Эй, Аллаһым! Һәр бер изгелекте бир һин миңә, һәр бер яуызлыҡтан һаҡла һин мине”, — тимәктер.
Әбү Һурайранан риүәйәт: Пәйғәмбәр ғәләйһис-сәләм әйтте: "Доға ҡылған мосолмандың доғаһы ҡабул ителмәйенсә ҡалмаҫ, йә ул кешегә донъяла бирелер, йә иһә уға ахирәттә әҙерләнер”.
Риүәйәттер: “Ҡиәмәт көнө булғанда Аллаһ Тәғәлә һәр доғаны күрһәтер: донъяла ваҡытта кешенең ҡабул ителмәгән доғаһын, Аллаһ Тәғәлә ул кешегә әйтер: “Эй, минең бәндәм! Һин миңә шундай көндә доға ҡылған инең, мин һинең доғанды тоттом, ошо доғаң урынына — ошо сауаптыр”. Кешегә сауап һәр ваҡыт бирелер, хатта кеше бер доғаны ла һис ҡабул ителмәгәненә риза булһа ла.
Читать далее →