Ваҡытында уҡылған намаҙ — сауаплы

Мосолмандарға биш ваҡыт намаҙ фарыз ителгән. Фарыз — үтәуе мотлаҡ булған ғәмәл. Һәр намаҙҙың ваҡыты билдәле: мәҫәлән, иртәнге намаҙҙың ваҡыты таң беленә башлағандан алып ҡояш ҡалҡа башлағанға тиклем.
Болотло, йонсоу көндәрҙә, ҡышҡы буран мәлдәрендә ҡояштың ҡалҡыуын күреү мөмкин булмағанда, ни эшләргә? Ғалимдар намаҙ ваҡыттарын сәғәткә ҡарап билдәләүгә өлгәшкән. Миҫал итеп, былтырғы йылдың, йәғни 2002 йылдың, 1 июнен алайыҡ. Ҡояш ул көндә Өфөлә 5 сәғәт 47 минутта ҡалҡты. Бында инде йәйге ваҡытҡа күсеү сәбәпле ваҡыттың 1 сәғәткә алға күсерелеүе лә иҫәпкә алынған.
Иртәнге намаҙҙың ваҡыты таң беленә башлаған мәлдә инә, тигәйнек. Ҡояш ҡалҡырҙан 1 сәғ. 40 минут элек таң беленә башлай. Шулай итеп, былтыр 1 июндә иртәнге намаҙ ваҡыты иртәнге 4 сәғәт 07 минутта ингән.
Календарҙың бәғзеләрендә иртәнге намаҙ ваҡыты ҡояш ҡалҡырҙан 1 сәғәт 30 минут элек инә, тип күрһәтелә. Бында хата эҙләргә кәрәкмәй. Пәйғәмбәребеҙ заманында иртәнге намаҙҙы, бер аҙ яҡтырғас, кеше бер-береһен (яҡында ултырған кешене) танырлыҡ яҡтылыҡ булғанда, уҡый башлағандар. Шуға күрә намаҙҙы һуңлатыу хәүефе юҡ. Етмәһә, иртәнге намаҙ ике рәҡәғәт сөннәт намаҙынан, ике рәҡәғәт фарыз намаҙынан тора.

Читать далее →

Мөнәжәт

Тормошоңда тынғы табалмаһаң
Сыбарланып китһә уйҙарың.
Ауыр уйҙар урап алһа кинәт
Намаҙға баҫ иртән кистәрен.
Уҡы әлхәм уҡы Көлһыу алла
Күңелдәрең китер асылып.
Беләбеҙ бит ерҙән киткәндәрҙең
Мәңге ҡайтыу мөмкин түгелен.
Ал тәсбихең башла бисмилланан
Бер Алланан һорайым яҡшылыҡ
Иман нуры һирбер йөҙҙәреңә
Күңел күгең китер асылып.
Яҡындарың ҡайтмаҫ ергә китһә
Доғалар ҡыл намаҙ алдынан.
Ерҙән китһәң изгелегең кәрәк
Эйәреп бармай байлыҡ артыңдан.
Изге ниәт күркәм холоҡ кәрәк
Ғүмер юлдарынан үткәндә.
Кешеләргә шәфҡәт шәфәғәт ҡыл
Әле ҡулдарыңдан килгәндә.
Ҡылған эшем изгелегем менән
Бер алланан сәләмемде юлла
Лә иллаһи иллала тип
Мөхәмәт рәсүлаллаһ. Читать далее →

Йома көнөндә ураҙа?

Берәй кеше йома көнөнән алда тота башлаған ураҙаһын ғына дауам итмәһә, йома көнө ураҙа тоторға ярамай. Шулай уҡ даими ураҙа ла булмаһа (рамаҙан, йәки шәүүәл), йома һәм шәмбе көндәре ураҙа тоторға ярамай. Был тыйыу шул кешенең йома көндәре ураҙа тотоу арҡаһында хәлһеҙләнеп дини бурыстарын үтәй алмаҫ тигәндән килә. Шәмбе көнө икенсе дин кешеләре ураҙа тота, шуларға оҡшамағыҙ тиелә. Читать далее →

Ураҙалар

Ураҙалар

Исламдың өсөнсө шарты — ураҙа.
Ураҙа — ғибәҙәт ҡылыу ниәте менән иртәнсәктән башлап ҡояш байығанға ҡәҙәр ашауҙан, эсеүҙән һәм енси мөнәсәбәттән тыйылыу.
Ураҙаның фарыздары
1. Ниәт.
2. Ниәттең әүәлге һәм ахырғы ваҡытын белеү.
3. Иртәнсәктән алып ҡояш байығанса ураҙаны боҙа торған нәмәләрҙән һаҡланыу. Ураҙаның башланған ваҡыты ғәрәпсә «имсәк» тип, ә тамамланған ваҡыты «ифтар» тип атала.
Ураҙаның төрҙәре
Читать далее →

Шәүүәл айы ураҙаһы

Шәүүәл айы ураҙаһын нисек тотарға? Был шәүүәл айы ураҙаһын Ураҙа ғәйете үткәс тә тотоғоҙ тип әйтелә. Беренсе Ураҙа ғәйете көнө үткәс тә, тота башларға мөмкин. Иң сауаплыһы алты көн дауамында өҙмәй тотоу хәйерле тип, әйтелә. Көн аша, йәки ике-өс көн аша ла тоторға була. Шулай уҡ шәүүәл айы үткәнсә лә тоторға мөмкин. Ниәтте ошо айҙын ураҙаһын тоторға тип әйтәгеҙ. Ә, инде Рамаҙан айының тотмай ҡалған ураҙаһы булһа: уға, ниәт ҡылдым Аллаһ Тәғәлә ризалығы өсөн Рамаҙан айының үтәмәй ҡалған көнөнөң ураҙаһын ҡаза ҡылып тотарға –тип, әйтергә. Был ураҙалар айырым бит: Рамаҙан ураҙаһы фарыз (ҡәтғи рәүештә үтәргә тейешбеҙ), ә шәүүәлдеке нәфел (ирекле, добровольный) – тотһаң һис шикһеҙ сауаплы булырһын, тотмаһаң гонаһ юҡ. Шәүүәл айының сауаптары хаҡында ошо биттә уҡырға мөмкин. Ошонда баҫ: //nazir1965.com/din/sh%D3%99%D2%AF%D2%AF%D3%99l-ajy.html
Хәҙрәте Суфьян әс-Сари (р.г.) риүәйәт иткән: "Мин Мәккәи Мөкәррәмәлә 3 йыл йәшәп ҡалдым. Мәккә халҡының бер кешеһе көн һайын Харам-Шәрифкә барып тәүәф ҡыла, унан һуң 2 рәкәғәт намаҙ уҡый торған ине. Шунан һуң ул миңә сәләм биреп, өйөнә ҡайтып китә ине. Шулай итеп, бер мәл, беҙ уның менән танышып, араларҙы нығытып, Аллаһ хаҡы өсөн бер-беребеҙҙе яраттыҡ, әхирәт дуҫтары булдыҡ. Бер көндө ул ауырып китте. Мине саҡырып, ул: «Минең әжәлем яҡыная. Һин мине йыуырһың, йыназа намаҙын уҡып, үҙемде күмәрһең инде! Ул кисте мине ташлап китмә инде. Мөнкир менән Нәнкир яныма һорау алырға килгәс, миңә „Кәлимә-и шәһәдәт“-те („Әшһәдү әлләә иләәһә илләл-лааһу үә әшһәдү әннә Мүхәммәдән ғәбдүһү расүүлүһ“) тәлкин итеп (иҫкә төшөрөү маҡсаты менән тауыш биреп уҡыу) тора күр!» — тип үтенде.

Читать далее →

Хыял үә ниәт

Был ике төшөнсәне күптәр айырмай. Ләкин улар ныҡ айырыла. Хатта ниәт тә дәрәжәһе менән төрлө булыуы мөмкин. Мәҫәлән, кеше, мәсеткә барасаҡмын, ти. Асылда был буш һүҙ генә икәнен үҙе лә аңлап тора. Берәй ваҡыт, ыңғайы тура килһә, ти... Ыңғайы тура килмәүе ап-асыҡ. Ә магазинға барып һөт һатып алырға булһа, ниәте ныҡ. Онотмай, һәр көн кереп алып сыға.
Был — ниәт менән хыялдың миҫалы. Беренсе осраҡта — хыял, икенсеһендә — ниәт. Ә бит ниәт бик мөһим нәмә. Ураҙа менән ас тороуҙы айырған нәмә — ниәт. Намаҙ менән физик күнегеүҙәрҙе айырып торған нәмә — ниәт. (Әгәр намаҙ уҡырға тип ниәтләмәһәң, намаҙҙан китмәй, эйелеү — бөгөлөү генә була.) Тимәк һәр ғәмәлдең «рухы» — ниәт.
Дөрөҫө шул: динебеҙҙә ниәткә ҙур әһәмиәт бирелә. Имам Бохари үҙенең «Сахих»ын «Иннәмәл-әғмәли бин-ниәт» (Һәр эш ниәткә бағланған) тигән хәҙистән башлаған. Имам Нәүәүи ҙә үҙенең «Шәйех Нәүәүиҙең 40 хәҙисе», «Изгеләр баҡсаһы» тигән китабын тап ошо хәҙистән башлаған. Башҡа ғалимдар ҙа китаптырын ошо хәҙистән башлауҙы мәғҡул күргән, сөнки улар шуны аңлаған: һәр ғәмәлдең башында — ниәт. Ибн Ҡаййим әл-Джәүзилә «Тәблисүл-иблис» (Шайтандың хәйләләре) китабында: «Минең өсөн өйрәнергә иң ауыр ғәмәл — ғибәҙәт — ниәт», — тигән. Сөнки ниәт үҙгәреүсән, һәр ваҡыт үҙгәрә, бер ғәмәл ҡылып бөткәнсе, өс-дүрт ҡабат алмашыныуы ихтимал. Мәҫәлән, кеше мәсеткә намаҙға бара. Барғанда ниәте шул. Унда барғас, дуҫын күрә. «Шәп булды әле, хәҙер бурысымды һорармын,»- тигән ниәт барлыҡҡа килә. Ниәтенә аҡса кереп китә. Һуңынан, сығып барғанда, ҙур түрәне осрата үә «минең турала яҡшы уй-фекер тыуһын» тип, ниәте тағы ла үҙгәреп китә. Читать далее →

Йөрәк бәйләнеше

Кешене Аллаһ яралтҡан үә уға йән биргән, йән тәндән сыҡһа, кеше мәйет була. Нисек кенә тырышма, ниндәй генә ҡорамалдар ҡулланып ҡарама- йәнһеҙ тән йәшәй алмай, йәнде Аллаһ Тәғәлә бала әсә ҡарынында 4 ай булғанда уҡ бирә, ошо мәлдә бала беренсе тапҡыр тибешә башлай, йәндәребеҙҙе Раббыбыҙ һәр ваҡыт тәрбиәләп, уға дөрөҫ йүнәлеш биреп, юл күрһәтеп тора һәм был бәйләнеш һәр кеше менән була, тамам эшлектән сығып, гонаһҡа батҡандар ғына унан мәхрүм ҡала. Улар тураһында пәйғәмбәребеҙ ғәләйһис-сәләм әйткән: «Аллаһ иғтибар ҙа итмәҫ...» Бындай кешеләр дөрөҫ менән ялғанды айыра алмаҫтар, хатта хайуандарҙан түбән дәрәжәгә төшөрҙәр. Ҡөрьәндә «Тин» сүрәһенең 3-4-енсе аяттарында: «Беҙ кешене иң яҡшы шәкелдә яралттыҡ. Һуңынан (иман килтермәгәндәрҙе) иң түбән дәрәжәгә төшөрҙөк», — тиелгән. Аллаһтан йыраҡлашҡан һайын, кешенең дәрәжәһе төшә. Дөрөҫө шул! Ниндәй генә хайуан булмаһын, үҙ әсәһен талап, араҡы алып эсмәйәсәк. Һыйырга араҡы эсереп ҡараһаң, моронон сөйөрөр, зарарлы икәнен белер. Ә кеше? Зарарлы икәнен белә, ләкин эсә. Шул ағыуға — шайтан һыуына — бөтә аҡсаһын бөтөрә, ә кем динен тотоп йәшәй, үҙенән-үҙе дөрөҫ донъя көтә.

Читать далее →

Истихәрә намаҙы

Истихәрә намаҙы – бер оло эш башлар алдынан, уның хәйерле булыуын теләп уҡыла торған ике рәҡәғәтле нәфел намаҙы.

Эшләнәсәк бер эштең нәтижәһенә ҡәнәғәт булмағанда уҡыла. Аллаһ Тәғәләгә доға ҡылына.
Хәйерле булыуы беленгән эштәр өсөн истихәрә ҡылынмаҫ.
Әнәс ибн Мәликтән (радыаллаһү ғәнһү) килгән риүәйәттә Пәйғәмбәребеҙ уға: Әй, Әнәс! Берәр эш эшләргә теләһәң, ете мәртәбә Раббыңа истихәрә ит, унан һуң, күңеленә нимә беренсе килһә, шуға иғтибар ит. Сөнки хәйерлеһе шундалыр”, — тигән.

Жәбир ибн Ғабдуллаһ (радыаллаһү ғәнһү): «Пәйғәмбәребеҙ саллалаһу ғәләйһи үә сәлләм беҙгә Ҡөръән сүрәләрен өйрәткән кеүек, һәр эшебеҙҙең хәйерле булыуын һорарға өйрәтте», — тине.
«Әгәр берегеҙ берәй эш эшләргә йыйынһа, фарыз намаҙынан тыш ике рәҡәғәт намаҙ уҡыһын да (түбәндәге доғаны уҡыһын): «Аллааһүммә иннии әсьәлүкә биғилмикә үә әстәҡдирукә биҡудратик, үә әсьәлүкә мин фадликәл-ғәҙыым, фә иннәкә тәҡдиру үә ләә әҡдир, үә тәғләмү үә ләә әғләм, үә әйтә ғәлләәмүл-ғуйүүб. Аллааһүммә ин күнтә тәғләмү әннә һәәҙәәл-әмр хайрун лии фии диинии үә мәғәәшии үә ғәәҡибәти әмри ғәәжилиһи үә әәжилиһи фәҡдүрһү лии ҫүммә бәәрик лии фиһ, үә ин күнтә тәғләмү әннә һәәҙәәл- әмра шәрруи лии фии диинии үә мәғәәшии үә ғәәҡибәти әмрии ғәәжилиһи үә әәжилиһи фәсрифһү ғәнни үәсрифни ғәнһү үәҡдүр лийәл-хайра хәйҫү кәәнә ҫүммә әрдынии биһ». Читать далее →

Зәйнулла ишан шәжәрәһе

Зәйнулла ишан шәжәрәһе

Уның ата-бабалары бик борондан билгеле. Уларҙың 18 быуындан тораған шәжәрәһе беҙгә килеп еткән. Хәҙерге ваҡытта уларҙың киң таралған нәҫеле Башҡортостанда, Силәбе һәм Курган өлкәләрендә, шулай уҡ Рәсәйҙең башҡа төбәктәрендә йәшәйҙәр.
Ишан-хәҙрәттең ата-бабалары
Туҡһаба бей
Ҡаңлы (Алтайҙа)
Миңтәй (Сыңғыҙхан осоро)
Шахмай (Шәйехмамай)
Һеркә
Манғут
Ятабей
Яңыш
Ураҙғәли
Моратҡол
Тупый
Солтанай
Ғашиҡ
Байрамғол
Муса
Рәсүл (имам)
Хәбибулла (хәлфә)
Зәйнулла Рәсүлев Читать далее →

Суфыйсылыҡ хаҡында ғалимдар әйткәне

Суфыйсылыҡ һабаҡтары
Суфыйсылыҡ — грек һүҙе (зойа — софия). Зойа — хикмәт тигән мәғәнәне аңлата. Суфыйсылыҡ, асылда, Ислам диненең үҙәге була. Суфыйсылыҡ тәғлимәте кеше йәненең һиҙемләүенә, уның эске күңел донъяһына ҙур иғтибар бирә. Суфыйсылыҡ — ул кеше аңының иң юғары дәрәжәгә күтәрелә барыуын күҙәтә һәм тикшерә. Был күтәрелеүҙә дүрт баҫҡыс булыуын Зәйнулла Рәсүлев «Илаһи хәҡиҡәттәр» тигән китабында ошоларҙы белдергәйне: шәриғәт, тәриҡәт, мәғрифәт һәм хәҡиҡәт.
Суфыйсылыҡ хаҡында мәшһүр ғалимдарҙың әйткәне
Имам Малик:
Кем ғалим булып та суфый булмаһа, ул кеше фасиҡ булыр (иманһыҙ, боҙоҡ); Кем суфый булып та ғалим булмаһа, ул кеше зиндыҡ (динһеҙ, еретик) булыр. Ә кем инде ғалим да һәм суфый ҙа булһа, ул ысынлап Хаҡлыҡҡа ирешер.
Имам Шәфиғи:
Мин суфыйҙар менән дуҫлашып уларҙан шундай файҙалы әйтемдәр оттом: «Ваҡыт — ҡылыс, әгәр һин уны киҫмәһәң, ул һине киҫер»; «Әгәр һин йәнеңде (нәфсеңде) Аллаһ менән шөғөлләндермәһәң, ул һине шәһиәттәр менән шөғөлләндерер (йәғни, енси дәрт, теләк менән)». «Был донъяла миңә өс нәмә оҡшаны: ябайлыҡ, әйләнә-тирәләгеләргә баҫалҡы мөғәмәлә һәм тәссауф (суфыйсылыҡ) юлында булғандарға эйәреү».
Читать далее →