Боҙоҡлоҡҡа ҡаршы доғалар
Боҙоҡлоҡ ҡылыусы тирандарға һәм уларҙың эйәрсендәренә ҡаршы көслө доғалар. Пәйғәмбәребеҙ ғәләйһиссәләм заманында, улар бар яҡтан ҙур ауырлыҡтар, ҡыйынлыҡтар һәм яуызлыҡтар кисергән ваҡытта, дошмандар ҙур ғәскәр йыйып, мосолмандарға ҡаршы ҡуҙғалғас, пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәд ғәләйһиссәләм һәм уның сәхәбәләре изге Ҡөръән Кәримдәге ошо аятты уҡыған:
حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ
...хәсбүнә-ллааһу үә ниғмәл-үәкиил
Беҙгә Аллаһының булғаны еткән. Ул бик яҡшы (ярҙамсы) вәкил, — тинеләр. 173-сө аят, Ғимран сүрәһе.
Аллаһ Тәғәлә мосолмандарға көс-ҡеүәт бирә һәм уларҙың бар ҡурҡыуҙары, ҡаҡшауҙары юғалып, улар дошмандарын еңәләр. Был доға Ибраһим пәйғәмбәребеҙ ғәләйһиссәләм доғаһы менән оҡшаш. Ибраһим ғәләйһиссәләмде, халҡын Ислам диненә саҡырғаны өсөн, уның дошмандары уны янып торған ҡыҙыу утҡа ташлайҙар. Ул бер-нисә һүҙҙән торған доға ҡыла һәм Аллаһының мөғжизәһе менән янып торған эҫе ут ялҡыны һалҡын зыянһыҙ ялҡынға әйләнеп, пәйғәмбәребеҙгә бер ниндәйҙә зыян килтермәй. Аллаһ был турала әлеге аяттында әйтә: Аллаһ иң яҡшы һаҡлаусы һәм тәрбиәсе, шуға ошо аятҡа таянып әлеге мосолмандар бар эш-хәлдәрен Аллаһҡа тапшыралар. Үҙҙәренең көсһөҙ саҡтарында улар: хәсбүнә-ллаһу үә ниғмә-л-үәкил, тип әйтеүҙәрен дауам иткәндәр, беҙ бер нәмәне лә контрольда тота алмағанда, быны тик Раббыбыҙ ғына Үҙенең көслө күҙәтеүе аҫтында тота ала һәм кәрәк саҡта уны һөҙөмтәһен Ул ғына бирә ала.
Беҙгә ҡыйын, ауыр хәлдәр килеп тыуған мәлдәрҙә ошо доғаны уҡып Аллаһ Тәғәләгә генә мөрәжәғәт итәйек, ә бөгөнгө көндә кемдәрҙерҙең Иблискә һатылған шайтан ярандарынан ярҙам һорап инәлгән кеүек түгел. Был уларҙың мосолманлыҡтан алыҫ булып, ялғанға, боҙоҡлоҡҡа, бурлыҡҡа, хурлыҡҡа батҡан, үҙҙәрен бар донъяға хужа итеп булырға маташҡан шайтан әҙәми заттар алдында ҡоллоҡ күрһәтеп, тубыҡланып инәлмәҫ кәрәк!
Ҡайһы берҙә беҙгә ҡайһы бер кешеләр беҙгә ғәҙелһеҙ ҡарай кеүек тойола, беҙ улар алдында үҙебеҙҙе көсһөҙ һәм яҡлауһыҙ итеп тоябыҙ, йәберләнеүсенең отошло хәлен онотабыҙ, уның доғаһы кисекмәҫтән ҡабул ителә. Хәҙистәрҙең береһендә Мөхәммәд пәйғәмбәр, әгәр бөтә кешеләр ҙә билдәле бер кешегә зыян килтереү өсөн бергә йыйылһа ла, улар Аллаһ тарафынан алдан билдәләнгән нәмәгә генә зыян килтерер, тип әйткән. Был хурлыҡҡа түҙергә һәм ғорур рәүештә кәмһетелгәнеңә түҙер кәрәк тигәнде аңлатмай. Был Раббыңа доға ҡылырға, ҡулдарыңды доғаға күтәрергә һәм яҡлау һорарға кәрәк тигәнде аңлата, сөнки Аллаһы Тәғәләгә ихлас доға ҡылыу яҙмышты үҙгәртә ала: Һаҡлыҡ менән алдан билдәләнгән бәлә-ҡазанан ҡотола алмаясаҡ, ә доға инде ҡағылған бәхетһеҙлектән дә, буласаҡ хәлдән дә ҡотҡарасаҡ. Бәлә килә башлаһа, уға доға ҡаршы сығып ҡамасаулай һәм улар Ҡиәмәт көнөнә тиклем шулай көрәшә.
اللهُمَّ رَبَّ السَّماوَاتِ السَّبعِ, وَ رَبَّ العَرشِ العَظِيمِ, كُن لِي جَاراً مِن (اِسمُهُ( وَ أَحزَابِهِ مِن خَلائِقِكَ, أَن يَفرُطَ عَلَيَّ أَحَدٌ مِنهُم وَ يَطغَى عَزَّ جَارُكَ وَ جَلَّ ثَنَائُكَ, وَ لا إِلهَ إِلا أَنت
Аллаһүммә Рабба-ссәмәүәти-ссабғи үә Раббәл-ғәршил-ғазийми, күн лии джәра мин (ҡурҡан кеше исемен) үә әхҙәбиһи мин халәиҡи-кә, ән йәфрута ғәләйә әхәдүн минһүм үә йатғә ғәҙҙә джәрүкә үә джәллә сәнәукә үә лә иләһә иллә әнтә.
Тәржемәһе: Әй, Аллаһ, ете күктең Һәм бөйөк тәхеттең Раббыһы, минең өсөн шул ( кешенең исеме) әҙәмдән һаҡла һәм һинең ижадыңдағы уның ярҙамсыларынаңда, уларҙың береһе лә мине рәнйетергә йәки йәберләргә ашыҡмаһын. Һин яҡлаған кеше көслө, Һиңә ҙур маҡтау, Һинән башҡа Аллаһ юҡ!
وَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غَافِلًا عَمَّا يَعْمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّمَا يُؤَخِّرُهُمْ لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصَارُ
Үә ләә тәхсәбәннә-ллааһа ғаафилән ғәммәә йәғмәлү-ҙҙаалимүүнә иннәмәә йү′әххыируһүм лийәүмиң тәшхасу фииһил-әбсаар.
Залимдарҙың эшенә Аллаһ ғафил икән тип уйлама. Уларға (бирә торған язаһын) әлегә кисектерә.Уларҙың күҙҙәре аҡайыр, был көндәре килеп еткәс. Ибраһим сүрәһе, 42 аят.
Аят аңлатмаһында былай тиелә: "Был әйтеү ғәҙелһеҙ йәберләүселәр өсөн ҡурҡыныс иҫкәртеү һәм рәнйетелгәндәр һәм йәберләнгәндәр өсөн тыныслыҡ булып тора. Аллаһ ғәҙелһеҙ кешеләргә кисектереү бирә, уларға сикһеҙ байлыҡ бүләк итә һәм уларға үҙҙәрен хәүефһеҙ тойорға мөмкинлек бирә, әммә был уларҙың тәҡүә кешеләр булыуын бер нисек тә күрһәтмәй. Ғәҙелһеҙ кешегә гонаһтары тағы ла ауырыраҡ булһын өсөн кисектереү бирелә, Һәм Аллаһы Тәғәлә уларҙы тотоп алғас, улар язанан ҡотола алмай.
Аллаһ ғәҙел һәм һәр ваҡыт йәберләнеүсенең яғында. Рәнйеү менән доға ҡылыусының доғаһы мотлаҡ Аллаһ тарафынан ишетеләсәк.
Өс доға, һис шикһеҙ, яуапһыҙ ҡалмай: ата-әсәһенең доғаһы, юлсының доғаһы һәм йәберләнеүсенең доғаһы (Әбү Дауд).
Әгәр ул иманһыҙ булһа ла, йәберләнеүсенең доғаһынан ҡурҡығыҙ, сөнки уның алдында уны ҡабул итеүгә ҡамасаулаған кәртә юҡ " (Әхмәт).
Һәр бәлә һәм йәберләү – ул Аллаһтың был донъялағы һынауы. Мосолмандарҙың дошмандары уларға ҡорал менән килгәс, беҙ уларға үҙ ҡоралдарыбыҙ менән – иң көслө доғаларыбыҙ менән ҡаршы барабыҙ һәм Аллаһтан ғәҙеллек һәм йәберләүселәрҙән яҡлау һорайбыҙ.
Ысынлап та, йәберләүҙәрҙән һәм йәберләүҙәрҙән һаҡланыу — Аллаһы Тәғәләнең ҡолдарына ҡарата бөйөк мәрхәмәте. Беҙ был изгелекте ҡәҙерләргә тейешбеҙ һәм ул беҙҙе законһыҙҙарҙан (беззакоников) ҡотҡарһын һәм уларға беҙҙең өҫтөнән хакимлыҡ бирмәһен өсөн Аллаһҡа даими доға ҡылырға тейешбеҙ.
Изге Ҡөрьәндә күп аяттар бар, уларҙа йәберләүселәрҙән һаҡланыу тураһында доға телгә алына. Муса пәйғәмбәр (саллаллаһу ғәләйһи үә сәлләм) Раббыһынан уны фирғәүендән һәм уның ғәскәренән ҡотҡарыуын һорай:
فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
Рабби нәджжинии минәл-ҡаумиҙҙалимиин.
«Раббым, залим кешеләрҙән мине ҡотҡар!» Әл-Ҡасас сүрәһе. 21 аят.
Һәм был пәйғәмбәрҙәрҙең һәм әүлиәләрҙең тарихында булған кеүек, Аллаһ уны ҡотҡарҙы, улар Уға бөтә эштәрендә, бәлә-ҡазаларында һәм хәүеф-хәтәрҙәрендә мөрәжәғәт итә. Аллаһ әйткәнсә:
ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ حَقًّا عَلَيْنَا نُنجِ الْمُؤْمِنِينَ
Ҫүммә нүнәджжии русүләнәә үәлләҙиинә әәмәнүү кәҙәәликә хәҡҡан ғәләйнәә нүнджил-мүьминиин.
Шунан һуң Беҙ Үҙебеҙҙең рәсүлдәребеҙ менән иман килтергән кешеләребеҙҙе ҡотҡарырбыҙ. Шулай итеп, мөьминдәрҙе ҡотҡарыу беҙҙең бурыс булып тора. Йунус сүрәһе, 103 аят.
Был аяттар Аллаһы Тәғәләнең һүҙҙәренең асылын күрһәтә:
قُل رَّبِّ إِمَّا تُرِيَنِّي مَا يُوعَدُونَ
رَبِّ فَلَا تَجْعَلْنِي فِي الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
Ҡур-рабби иммәә түрийәннии мәә йүүғәдүүн.
Рабби фәләә тәджғәлнии фил-ҡаумиҙҙаалимиин.
Әйт: «Раббым, уларға вәғәҙә иткән язаңды минең алда күрһәтһәң,
Залим кешеләр араһына мине индермә!» — тиең. Әл-Мөьмин сүрәһе, 93-94 аят.
Хафиз Ибн Ҡасир (ум. 774), Аллаһ уға мәрхәмәтле булһын, был аятҡа комментарий биреп яҙа: Аллаһы Тәғәлә үҙенең пәйғәмбәре Мөхәммәдкә (Аллаһ уны фатихалаһын һәм сәләмләһен) бәләгә тарығанда түбәндәге доғаны әйтергә ҡуша: "Раббым, әгәр һин миңә уларға вәғәҙә ителгәнде күрһәтһәң, йәғни ул уларҙы уның күҙ алдында язалаһа, уны уларҙың береһе итмә, ти.
Аллаһ Нух пәйғәмбәргә (саллаллаһу ғәләйһи үә сәлләм) йәберләүселәрҙән ҡотолор өсөн шулай тип әйт, тигән:
فَإِذَا اسْتَوَيْتَ أَنتَ وَمَن مَّعَكَ عَلَى الْفُلْكِ فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي نَجَّانَا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
Фә′иҙәс-тәүәйтә әңтә үә мәм-мәғәкә ғәләл-фүлки фәҡулил-хәмдү ли-лләәһилләҙии нәджжәәнәә минәл-ҡауми-ҙҙаалимиин.
Эргәндәгеләр менән көймәгә ныҡлап ултырғас, әйт: «Залим кешеләрҙән беҙҙе ҡотҡарған Аллаһҡа маҡтау!» – тиең. Әл-Мөьмин, 28 аят.
Әҙит халҡына Аллаһҡа инандырыу өсөн Худ пәйғәмбәр ебәрелгән, әммә Улар уны ялғансы тип һанаған, һәм ул түбәндәге доғаны ҡылған:
قَالَ رَبِّ انصُرْنِي بِمَا كَذَّبُونِ
قَالَ عَمَّا قَلِيلٍ لَّيُصْبِحُنَّ نَادِمِينَ
فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ بِالْحَقِّ فَجَعَلْنَاهُمْ غُثَاءً فَبُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
Ҡаалә раббиң-сурнии бимәә кәҙҙәбүүн.
Ҡаалә ғәммәә ҡалиилил-ләйус-бихүннә нәәдимиин.
Фә′әхаҙәтһүмү-ссайхәтү бил-хәҡҡи фәджәғәлнәә-һүм ғуҫәә′әң фәбүғдәллил-ҡаумиҙҙалимиин
Ул: «Раббым, улар алдаҡсыға һанағас, миңә ярҙам ит!» – тине.
Ул: «Оҙаҡламай улар үкенер әле», — тине.
Ысынлап та. Улар үҙәк өҙгөс тауыш менән һәләк ителде. Беҙ уларҙы (ташҡын һыуҙағы) сүп-сар һымаҡ иттек. Дөмөкһөн залим халыҡ! Әл-Мөьмин. 39-41 аяттар.
Пәйғәмбәрҙәр һәм рәсүлдәр, шулай уҡ күп кенә тәҡүәлеләр үҙҙәренең доғаларына Аллаһы Тәғәләгә мөрәжәғәт итеп, уларҙы йәберләүселәрҙән һаҡлауҙы һорай. Аллаһ беҙгә иманлы ҡатындың, фирғәүендең ҡатыны Асияның, кешеләрҙең раббыһы тип раҫлаған был ғәҙелһеҙ тирандан Аллаһтан яҡлау һорауы тураһында һөйләне. Асия әйтте:
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِندَكَ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
Үә дарабә-ллааһу мәҫәләл-лил-ләҙиинәә әәмәнү-мра′әтә Фирғәүнә иҙ ҡааләт раб-бибни лии ғиңдәкә бәйтәң фил-джәннәти үә нәджжинии миң Фирғәүнә үә ғәмәлиһи үә нәджжинии минәл-ҡаумиҙҙаалимиин.
Мөьминдәргә Аллаһ фирғәүен ҡатынын миҫал итеп килтерҙе. Ул ҡатын әйтте: «Раббым! Ҡаршыңдағы ожмахтан миңә урын бир. Мине фирғәүен менән уның эшенән ҡотҡар. Залим халыҡтан мине ҡотҡар!» – тине. Әт-Тәхрим. 11 аят.
Ғәҙелһеҙ эш итеүселәргә ҡаршы доға
Джәбир әйткәненән шулай еткерелә: Аллаһ Илсеһе (саллаллаһу ғәләйһи үә сәлләм) былай тип әйткән :
الَّلهُمّ أَصْلِحْ لِيْ سَمْعِي وَبَصَرِيْ، وَاجْعَلْهُمَا الوَارِثَيْنِ مِنّي، وَانصُرنِي عَلَى مَنْ ظَلَمَنِي، وَأَرِنِي مِنْهُ ثَأْرِي
Аллаһүммә әслих лии сәмғии, үә бәсарии, үә джғәлһүмәә-л-үәриҫәини минни, үә-нсүрнии ғәләә мән ҙаләмии, үә әринии минһү ҫәәрии.
«Эй, Аллаһ, минең ишетеү һәм күреү һәләтем асыҡ булһын, һәм улар мин үлгәнгә тиклем асыҡ булһын. Миңә яуызлыҡ ҡылған кешене еңергә ярҙам ит, һәм миңә уға ғәҙел яза бирергә насип ит. (Әл-Бохари, „Әдәб Әл-Муфрад“)
Был ҡыҫҡа, әммә мөһим доға беҙгә Пәйғәмбәребеҙҙең сөннәтенән килде (Аллаһ уны фатихалаһын һәм сәләмләһен).
Аллаһ Илсеһенең (саллаллаһу ғәләйһи үә сәлләм) былай тип әйткәнен ибн Ғүмәр еткерә:
اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِنْ خَشْيَتِكَ ما يَحُولُ بَيْنَنا وبَيْنَ مَعاصِيكَ، وَمِنْ طاعَتِكَ ما تُبَلِّغُنا بِهِ جَنَّتَكَ، وَمِنَ اليَقين ما تهونُ بِهِ عَلَيْنا مَصَائبَ الدُّنْيا، مَتِّعْنا بأسْماعنا وأبْصَارِنا وَقُوَّتِنا ما أحْيَيْتَنا، واجْعَلْهُ الوَارِثَ منَّا، وَاجْعَلْ ثأْرنا على مَنْ ظَلَمَنا، وانْصُرْنا على مَنْ عادَانا، وَلا تَجْعَلْ مُصِيبَتَنا في دِينِنا، وَلا تجعلِ الدُّنْيا أكْبَرَ هَمِّنا، وَلا مَبْلَغَ عِلْمِنا، وَلا تُسَلِّط عَلَيْنا مَنْ لا يَرْحمُنا
Аллаһүммә ҡасим ләнәә мин хәшйәтикә мәә йәхүлү бәйнәнәә үә бәйнә мәғәсиик, үә мин тағатикә мәә түбәлиғүнәә биһи джәннәтәк, үә минәл йәҡиин мәә түһәүүинү биһи ғәләйнәә мәсәибәәд-дүнйәә, үә мәттиғнәә би әсмәә ғинәә үә әбсаринәә үә ҡүууәтинәә мәә әхйәйтәнәә, үә әджғәлһү лүәриҫә миннәә, үә әджғәл ҫәәрәнәә ғәләә мән ҙаләмәнәә, үә әнсүрнәә ғәләә мән ғәәдәәнәә, үә ләә тәджғәл мүсиибәтәнәә фии диининәә, үә ләә тәджәлид-дүнйәә әкбәрә һәмминәә, үә ләә мәбләғә ғилминәә, үә ләә түсәллит ғәләйнәә мән ләә йәрхәмнәә.
»Эй, Аллаһ, беҙҙе Һиңә буйһонмауҙан айырыр өсөн етерлек ҡурҡыу һәм Һиңә шундай буйһоноу, беҙҙе Ожмахыңа алып барыр өсөн етерлек, һәм был донъяның ауырлыҡтары беҙгә әһәмиәтһеҙ булып күренһен өсөн етерлек инаныу бирсе!
Һәм беҙгә ҡолағыбыҙҙан, күҙҙәребеҙҙән һәм көсөбөҙҙән файҙаланырға мөмкинселек бир, Һин беҙҙә ғүмерҙе һаҡлаған кеүек, һәм быны беҙҙең вариҫтарыбыҙға бүләк ит, һәм беҙҙе йәберләгәндәр өсөн үс ал, һәм беҙҙең менән дошманлашҡандарға ҡаршы көрәштә ярҙам ит; һәм динебеҙҙең ниндәйҙер бәлә-ҡазаға дусар булыуына юл ҡуйма; һәм был донъяны беҙҙең иң ҙур хәстәрлегебеҙ менән дә, белем сиктәребеҙ менән дә эшләмә; һәм беҙҙе аямағандарға хакимлыҡ бирмә!" (Әт-Тирмизи).
Был доға Мөхәммәд пәйғәмбәрҙең (Аллаһ уны фатихалаһын һәм сәләмләһен) Раббыға үҙе һәм мосолмандар өсөн иң ҙур мөрәжәғәттәренең береһе булып тора. Был доғаға ул (Аллаһ уны фатихалаһын һәм сәләмләһен) үҙенең сәхәбәләрен өйрәтә, үҙ өммәтенә мәрхәмәт һәм ҡыҙғаныу күрһәтә, сөнки был доға был донъяның һәм үлеләр донъяһының төрлө файҙаларын үҙ эсенә ала.
Шуныһы мөһим, был доға ҡыҫырыҡлауҙан ҡотолоуҙың мөһим сәбәптәренең береһе, әммә был башҡа сәбәптәрҙән дә баш тартырға кәрәклеген аңлатмай, мәҫәлән, иҙеүсегә ҡул менән ҡаршы тороу. Әммә был диндарҙарға мөһим ҡорал тураһында иҫкәртеү, уны күптәр онотҡандыр.