Бәдәүәм китабы

Бәдәүәм китабы

Белегеҙ Алла берлеген
Ислам дине хаҡлығын.
Әхмәт(Мөхәммәр ғәләйһиссәләм)
пәйғәмбәрлеген
Аллаһ!—тиген, бәдәүәм.
         Иманыңды яҡшы белең,
         Хаҡ бойороғоң тотоң.
         Расул фиғылың ҡылың
         Аллаһ! —тиген, бәдәүәм
Иманды яҡшы белмәгән
Хаҡ бойороғон тотмаған,
Улдыр әҙәми шайтан
Аллаһ!—тиген, бәдәүәм.
         Иман белмәҫ кафырҙыр,
         Һәм фәсиҡ, һәм фәжерҙер,
         Һәм мордардыр, мәлғүндер
         Аллаһ!—тиген, бәдәүәм. Читать далее

Хәләл һәм харам хаҡында

                                                            Хәләл һәм харам хаҡында

   Хәләл үә харам хайуан һәм ҡош-ҡорт хаҡында, шулай уҡ хәләл үә харам кейек-йәнлек һәм һыу тереклектәре тураһындағы мәғлүмәтте ошо аҫтағы таблицанан ҡарап таба алаһығыҙ.халяль и харам

 

   Иғтибар менән ҡараһаҡ — ҡыҫала (рак) менән краб (дингеҙ ҡыҫалаһы), кальмар ҙа харамға инә. Ҡатын-ҡыҙҙарыбыҙ салатҡа тип ҡуланған крабовые палочканы икенсе төрлөгә алмаштырырға кәрәк.
   Хәләл менән харам мәсьәләһенә килгәндә Аллаһының тәҡдиренә, ни өсөн фарыз, ни өсөн харам ҡылған икән, тип дәғүә ҡылырға бер кемден дә хаҡы юҡ. Шуға күрә кеше Аллаһы Тәғәләнең барлығына һәм берлегенә иман килтерҙе икән, Уның әмерҙәре нисек ҡушылған булһа, шулай үтәлергә тейешле. Ни эшләп тигән һорауҙы ҡуйырға бер кемдең дә хаҡы юҡ. Хәләлде – харам, тип, харамды – хәләл, тип әйтергә бер кемдең дә хаҡы юҡ. Аллаһ Тәғәлә ашарға, эсергә, кейергә рөхсәт иткән нәмәләрҙе бер кемдә харам ҡыла алмай.
   "Әнғәм" сүрәһенең аяттында асыҡ итеп яҙылған:
   -   Аллаһының аяттарына инанһағыҙ, Аллаһ исеме менән боғаҙланған хайуандарҙы ашағыҙ.
   Ҡөръән китабында хәләл һәм харам тураһында нимәләр әйтелә? Бына ул шул аяттар. Ә инде кемдә кем сусҡа ите ашарға ярай тип әйтһә – ул шунда кафырға әйләнә. Кафырҙарҙың урыны мәңге тамуҡ. Һәр әйтер һүҙҙе самалап, үлсәп кенә ауыҙ асыр кәрәк
   "Һыйыр" сүрәһе 168 аят:
   -   Әй, инсандар, Ер йөҙөндә булғандарҙың (ризыҡтарҙың,) хәләл һәм саф-таҙаларын ғына ашағыҙ. Шайтан артынан эйәрмәгеҙ. Шайтан һеҙҙең ҡан дошманығыҙ.

Читать далее

Хәләл тауыҡ йомортҡалары

                                                            Хәләл тауыҡ йомортҡалары

   Әссәләмүғәләйкүм мосолман ҡәрҙәш. Был мәҡәләне «Йәшлек» гәзитенең «Йәшлек ҡунағы» битенән алдым. Үҙ үҙен маҡтап халыҡ алдында абруйын күрһәтеү маҡсаты менән түгел әлбиттә. Маҡтау–маҡтаныу шайтан ғәләмәте, кешенең мин-минлеген артыра, гонаһҡа баҫтыра. Аллаһ һаҡлаһын беҙҙе был аҙымдарҙан. Аҫтағы мәҡәлә менән танышығыҙ.

                   Динеңде интернет аша нығыт йәки «Хәләл тауыҡ йомортҡалары» буламы?
   Телефон, интернет, телевизор — быларҙың барыһы ла заман талабы. Уларҙы файҙаға ла, зыянға ла файҙаланырға мөмкин. Иманлы кеше был замана ҡаҙаныштарын үҙенең дине, намыҫы, тормошо һәм әхирәте өсөн тик файҙалы йүнәлештә генә ҡулланасаҡ. Һәр эштең үҙ яйы, тәртибе булған кеүек, интернеттың да үҙ әҙәбе бар.
   Компьютерың Раббының бер рәхмәтеме, әллә бөгөнгө көндөң зәхмәтеме? Уныһы үҙеңдән тора.
   Һеҙҙең иғтибарға башҡорт телендәге иң популяр «Әбйәлил» исемле дини сайлың авторы менән әңгәмә тәҡдим итәбеҙ. Нәзир САБИТОВ Әбйәлил районының Таштимер ауылында йәшәй. Сығышы менән ошо уҡ ауыл кешеһе, Таштимер мәсетенең имам- хатибы.

Читать далее

Иҫәнгилде ағинәйе

                           

                                                                 Иҫәнгилде ағинәйе

                                   Иҫәнгилде ағинәйе, Зәйнулла ишан ҡомартҡыһын һаҡлай
   Хәйбулла районының Иҫәнгилде ауылында йәшәүсе, быйыл 80 йәшен тултырыусы Бөртөкбикә Ғиниәтулла ҡыҙы Ғәлина менән осрашыуға яңыраҡ Баймаҡ үҙәкләштерелгән район китапханаһы һәм райондың «Ағинәйҙәр» клубы берлектә үткәргән «Өләсәй, әсәй, ейәнсәр»тигән сара-конкурс сәбәпсе булды. Ошо байрамда Баймаҡ районының Әбделкәрим ауылында йәшәүсе ҡыҙы һәм ейәнсәре менән ҡатнашыусы Бөртөкбикә инәй хәтеребеҙҙә ныҡ һаҡланып ҡалды. Ул үҙенең ейәнсәренә Зәйнулла ишан Рәсүлевтың олатаһына бүләк иткән хаж таяғын тоттороп, залдағыларға мөнәжәт уҡыны, вәғәз әйтте, үҙенсәлекле итеп сәңгелдәк йырын көйләп ишеттерҙе. Был хаҡта беҙ гәзитебеҙҙең 18-се һанында яҙып сыҡҡайныҡ.
Башҡорт халҡының рухи короле Зәйнулла ишан Рәсүлевтың тормош юлына һәм эшмәкәрлегенә бәйле мәҡәләләр беҙҙең гәзиттә күп баҫыла килде. Әммә Зәйнулла ишандың ҡулы ҡағылған әйбергә бәйле был яңылыҡ беҙҙең өсөн көтөлмәгән асыш булды. Читать далее

Зәки Вәлиди: Бөйөк шәйехтең һынауы

                                                   Зәки Вәлиди: Бөйөк шәйехтең һынауы

     Нәҡшбәндиә тәриҡәтенең Волга-Урал төбәгендәге бөйөк шәйехе Зәйнулла Рәсүлев булһа, икенсеһе — Башҡортостан автономияһы өсөн барған ҡанлы көрәштең башында торған дәүләт эшмәкәре, Көнсығыш аҡылын Көнбайыштың аналитик фекерләү ысулдары менән ҡуша алып, арҙаҡлы тарихсы-ғалим булып танылыу тапҡан Әхмәтзәки Вәлиди Туған. Күрәһең, атаҡлы суфый шәйехе үҙенең мөрите Әхмәтшаһтың ун биш кенә йәшлек улының киләсәге өмөтлө булыуын башҡаларға ҡарағанда асығыраҡ тойомлағандыр. Зәйнулла ишандың тыуыуына 175 йыл тулыуҙы билдәләгән мәлдә Әхмәтзәки Вәлиди Туғандың «Хәтирәләр» китабының суфыйсылыҡты тасуирлаған урындарын хөрмәтле уҡыусыларыбыҙ иғтибарына тәҡдим итеү урынлы булыр, тип уйланыҡ.
                                                     Бохара-Хива тибындағы муллалар Читать далее

Суфыйлыҡ һуҡмаҡтары

                                                              Суфыйлыҡ һуҡмаҡтары
                                    Суфыйлыҡ һуҡмаҡтары йәки батырлыҡҡа илтер рухилыҡ
     Зәйнулла Рәсүлевтың тыуыуына 175 йыл тулыуға бағышланған саралар сиктәрендә баш ҡалабыҙҙа Мәскәү ҡунағы, Хәйбулла районында тыуып үҫеп, Рәсәй Фәндәр Академияһының Философия институтында эшләүсе философия фәндәре докторы Илшат Рәшит улы НАСЫРОВ булып китте. Ул ҡәҙимге философ ҡына түгел, ә Ислам дине белгесе лә. Ошо әлкәлә киң мәғлүмәтле ғалим булараҡ, ул халҡыбыҙға күренекле суфый шәйехе Зәйнулла ишандың һәм уның замандаштарының рухи мираҫын кире ҡайтарыу әсән байтаҡ эштәр башҡарҙы. Редакциябыҙҙа уҙған осрашыуҙа ул журналистарыбыҙ Вәлиәхмәт БӘҘРЕТДИНОВТЫҢ, Әхмәр ҮТӘБАЙҘЫҢ һәм гәзитебеҙҙең дуҫы Салауат КИЛДИНДЫҢ һорауҙарына ентекле һәм төплө яуаптар бирҙе. Ошо мәғлүмәт һеҙҙең өсөн дә ҡыҙыҡлы булыр, тип уйлайбыҙ.
     ► Исламда суфыйсылыҡ йүнәлешенең килеп сығышын нисек аңлатырға була? Читать далее

Шайтан оялар төбәк

                                                                Шайтан оялар төбәк 

                                    Беҙҙең тормош шайтан сабынлығына әйләнә күрмәһен
   «Эй, Раббым! Әгәр ҙә йәшәп үтер ғүмерем шайтан оялар төбәккә әйләнер булһа, уны ҡыҫҡарта күр!» — тигән имам Сәжжәд.
   Залимдар ҡулға төшөргән байлыҡ та, дәрәжә лә уларҙағы тәҡүәлек йәки Аллаһ ризалығына өлгәшеү өсөн бер сәбәп тә түгел. Быны беҙ аңларға тейешбеҙ.
   Иманға килмәгәндәргә, монафиктарға, иманы зәғифтәргә ҡарата «лә йәхсабәннә — улар уйлай күрмәһен» тигән һүҙҙәр Ҡөрьәндә бик күп тапҡырҙар ҡабатлана. Сөнки ундай кешеләрҙә зирәклек, айыҡ аҡыл, уйлана һәм бөтәһен дә һәр яҡлап тикшерә белеү тигән нәмә етешмәй.
   Иманы булмаған кеше, ғәҙәттә, малы менән дә, абруйы, даны менән дә кемдәндер айырылып тороуын ваҡытлы ғына бер уңыш тип түгел, ә маңлайына яҙылған яҙмыш шауҡымы тип уйлай. Читать далее

Васыят әйтеү

                                                                       Васыят әйтеү

                                                  Васыят әйтеп ҡалдырыу хаҡында хөкөмдәр
   «Әгәр ҙә үлем сәғәте килеп етһә һәм ғүмере бөткәндә кешенең үҙенән һуң ҡалыр мал-мөлкәте лә булһа, уға ата-әсәһенә, яҡын туғандарына ғәҙеллек менән малын васыят итеп ҡалдырырға бойорола. Был да тәҡүә кешеләр эше.
   Васыят тураһында ишеткәндән һуң уға геуаһ булып торған йәки мал эйәһе булырға тейешле кеше васыятҡа үҙгәрештәр индерә ҡалһа, гонаһы уны үҙгәрткән кешегә.
   Аллаһ бит Ул бөтәһен дә Ишетеп һәм Күреп тороусы.
   Әгәр ҙә инде геуаһ булған кешеләрҙән кемдеңдер күңелендә йәки мал-мөлкәткә вариҫ булып ҡалған кешелә васыяттың ғәҙел булмауы, гонаһлы нәмәләргә сәбәп буласағы тураһында шик тыуһа, үҙ-ара килешеп, уға хәҡиҡәткә ярашлы итеп төҙәтмәләр индереүҙә гонаһҡа урын ҡалмаҫ. Аллаһ — Ул Ғәфү итеүсе, Мәрхәмәт-Шәфҡәт эйәһе».
                                                                                      «Әл-Бәҡара» («Һыйыр») сүрәһе, 180—182-се аяттар
   Васыятты юҡ-бар нәмә тип ҡабул итергә ярамай. Алдан күрә белеүсәнлектең был үҙенә хас бер сағылышы.
Беҙҙең заманда үҙ-ара ыҙғышып туймауҙарҙың, судлашып ғүмер үткәреүҙәрҙең бөтәһе лә алдан уйлап васыят ҡалдырыуға битарафлыҡ сәбәпле тыуа. Читать далее

Экстремизм хаҡында

                                                                Экстремизм хаҡында
   Һуңғы йылдарҙа беҙҙең йәмғиәттә, киң мәғлүмәт сараларында экстремизм, ваһһабизм, радикаль исламсылар һәм башҡа шундай йүнәлештәр тураһындағы хәбәрҙәргә йыш юлығабыҙ.
   Гәзит уҡыусылар һорауы буйынса Рәсәй Фәндәр академияһы Философия институты ғилми хеҙмәткәре, философия фәндәре докторы, яҡташыбыҙ Илшат Рәшит улы Насиров ошо йүнәлештәр тураһында бер аҙ аңлатма бирә.
                                        Экстремизм нимә һәм эктремистар кемдәр улар?
   Экстремизм — иң киҫкен ҡараштарҙы яҡлау, бигерәк тә ғәмәли эшмәкәрлектә (мәҫәлән, сәйәсәт өлкәһендә). Экстремистарға йәмғиәттә йәшәп килгән ҡағиҙәләргә, нормалар һәм закондарға ҡырҡа ҡаршы тороу хас. Экстремизм яҡлылар үҙ маҡсатына өлгәшеү өсөн демагогия, тәртипһеҙлек, гражданлыҡ буйһонмауы акттары ярҙамында йәшәп килгән йәмғиәт структураһын тотороҡһоҙландырырға тырыша. Шул уҡ ваҡытта улар көс ҡулланыу алымын киң файҙаланып, власты һәм халыҡты ҡурҡытыу өсөн террористик акттар ойоштора, һәм башҡалар. Улар власть органдары менән үҙ-ара ташламаларға нигеҙләнгән һөйләшеүҙәрҙән, ниндәй ҙә булһа килешеүҙәрҙән һәм компромистарҙан ҡырҡа баш тарта.
                                             Нимә ул ваһһабизм һәм ваһһабиттар кемдәр?

Читать далее

Хәтерҙә тотор хикмәттәр

                                                   Хәтерҙә генә тотор хикмәттәр

    «Файҙалы бер эшкә тотонһаң, ул дауамлы булһын, дауамлы ғәмәлдәр бәндәгә изге ниәттәрен бойомға ашырыу мөмкинлеге бирә».
   Ололар өйрәткән:
   «Ҡулдарығыҙ хәрәмгә ҡағылмаһың, ҡолаҡтарғыҙ, хәрәм тураһында, ишетмәһен, аяҡтарығыҙ хәрәмгә ҡағылышлы ерҙәргә баҫмаһын, ашҡаҙанығыҙға хәрәм инмәһен, телегеҙ юҡ-бар һүҙ һөйләмәһен, бөтә тәнегеҙҙе хәрәмдән һаҡлай күрегеҙ. Һаҡлай белмәһәгеҙ, харап булыуығыҙ бар. Әгәр ҙә күҙҙәрегеҙ, үҙегеҙ ҙә аңғармаҫтан, хәрәм нәмәләрҙе күреп ҡалһа, бында гонаһ юҡ. Әммә күргән нәмәгеҙгә ҡабат-ҡабат ҡарау – гонаһ. Хәрәм нәмә күреү менән ҡараштарығыҙҙы, ситкә йүңәлтегеҙ», — тигән.
   Хәрәмдәрҙән дә хәүефлерәк, нәмә Исламда — ата-әсә хаҡын танымау.
   Үҙенең хаҡ илсеһе Мусаға, ғәләйһис-сәләм, Аллаһы Тәғәлә әйтә: Читать далее