Ниңә мәсеттәр бикле?

“Аллаһы Тәғәлә тарафынан ебәрелгән изге Ҡөрьән китабы кешелеккә хәләл менән хәрәмде, ялған менән дөрөҫтө айырып күрһәтеүсе бер йүнәлтмә булараҡ бирелә. Тағы ла ул һәҙиә, бүләк тигән мәғәнәгә лә эйә”.
Монолог
Ун быуаттан артыҡ дәүерҙә Ислам дине халҡыбыҙға рухи нигеҙ һәм йәшәү ҡануны булып хеҙмәт итте. Ләкин бер нисә тиҫтә йыл дауамында динебеҙ һәм мәҙәниәтебеҙ бер-береһен байытып килеүҙән туҡталып торҙо. Бына, ниһайәт, һуңғы йылдарҙа йәмғиәтебеҙҙә дингә ҡайтыусылар күбәйә. Халҡыбыҙҙың үҙ диненә, асылына ҡайтыуы ҡыуаныслы хәл, ләкин шуның менән бергә был өлкәлә күп кенә һорауҙар, аңлашылмаусанлыҡтар, фекер айырмалыҡтары ла килеп тыуа. Бөгөн ошо үҙебеҙҙе борсоған ҡайһы бер һорауҙарға журналист, Башҡортостан юлдаш телеканалында «Йома» һәм «Иман» радиоканалында тапшырыуҙарын алып барыусы Морат Лоҡманов яуап бирә.

Ниңә мәсеттәр бикле?

Читать далее →

Ғилемдә ожмах

Аллаһ Тәғәлә ҡаршыһында иң хөрмәтле кеше – ғилем өйрәнеүсе
Ғилем өйрәнеүсе кеше — Аллаһы Тәғәлә ҡаршыһында хөрмәтле һәм яҡын кеше.
Ошондай бер хикәйәт бар. Бер ваҡыт ғилем эстәүсе шәкерт белем алыр өсөн Бағдад ҡалаһына бара. Үҙенең бер тин дә аҡсаһы булмай. Өс көн буйы ас йөрөй. Дүртенсе көн баҙарға барып, бер буш кибеттә ултыра. Шунда бер ҡарт килеп сәләм бирә.
— Мин һинең атайыңдың ҡоло инем, — ти. Шәкерт:
— Минең атайымдың ҡоло юҡ ине, — ти. Ҡарт быға яуап итеп әйтте:
— Һин ул ваҡытта кескәй генә инең, мин ҡасып киттем. Һин мине һат, баһамды һиңә хәләл ҡылдым.
Шәкерт ҡартты етәкләп баҙарға алып бара. Ике йәһүд килеп, ике йөҙ тәңкәгә һатып ала. Ҡартҡа кәтмән бирәләр һәм ҡалҡыу ергә күрһәтеп: Читать далее →

Ғибрәтле ҡиссалар

Вәғәз.
Аллаһу Сүбехәнә үә Тәғәлә һәр бер пәйғәмбәргә мөғжизә биргән. Ҡәүеме ҡаршыһына баҫып, уға ошо мөғжизәләрҙе күрһәтеп биреүе уның Аллаһ илсеһе булыуына кешеләрҙә ышаныс тыуҙыра.
Мусаның, ғәләйһис-сәләм, сихырсылар ҡаршыһында үҙенең таяғын йылан итеп күрһәтеүе, Ғайсаның, ғәләйһис-сәләм, мәйеттәрҙе терелтеүе, һуҡырҙарҙы күҙле итеүе оло мөғжизә була. Пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәд Мостафа саллал-лаһу ғәләйһи үә сәлләмгә бирелгән иң ҙур мөғжизә — Ҡөрьән Кәрим.
Ул Китап 74 мең һүҙҙән тора, 6660 аяты, 114 сүрәһе бар. Ҡөрьән Кәримдә әҙәм балаһының бөтә һорауҙарына яуап табып була. Ҡөрьән хөкөмдәре иҫкермәй, һәр дәүер уларҙың әһәмиәтен арттыра ғына бара.
Төрлө өлкәләге төрлө ғалимдарҙың, белгестәрҙең төрлө асыштарына Ҡөрьәндә дәлилдәр табылып тороуы, уның илаһи хөкөмдәр, ә Мөхәммәд Мостафа саллал-лаһу ғәләйһи үә сәлләмдең «хәтә-мүн-нәбиййин» — пәйғәмбәрҙәрҙең һуңғыһы булыуына ышанысты арттыра.
Бына ошо изге Китаптан кескәй генә бер ҡисса һөйләп үткебеҙ килә. Читать далее →

Тәүәссүл

Йәә Сәййидәс сәәдәәти үә нүүрал мәджүүдәәт йәә мәң һүүәәл мәлджәә'ү лимәм мәссәһү даймүү үә ғаммүү үә'әләм. Йәә әҡрабәәл үәсәә'или и'ләәллааһи тәғәәләә үә йәә әҡүәәл мүстәнәди әтәүәссәлү иләә джәнәәбикәл әғҙам биһәә үләә иссәәдәәти үә әһлиллааһи үә әһли бәйтикәл кираами лидәфғидүрил ләә йүдфәкү илләә биүәәситатикә үә рафғи даймил ләә йүрфәғү илләә бидәләәтикә би Сәййидии үә Мәүләәййи йәә Сәййидии йаә Расүүлаллааһ йәә Рахмәтәл лил ғәәләмиин.

Ҡабул итеү доғаһы

(Әй Остаздарҙың хужаһы һәм Нурҙар булдырыусы! Әй ҡайғыға батҡандарҙы, бәләгә осрағандарҙы, ауырыу менән яфаланғандарҙы ҡотҡарыусы. Әй Аллаһу Тәғәләгә яҡындарҙың да яҡыны. Әй ярҙамыңдың иң көслөһө. Остаҙым һәм хужам, Аллаһ илсеһе һәм Ғаләмдәр бәрәкәте, зыянды төҙәтеү, яфаланыуҙарҙы кәметеү Һинең ҡатнашлығыңдан тыш тормошҡа ашмауын аңлап, остаздар, Аллаһ кешеләре һәм күркәм ғаиләң араһында ҡеүәтле булыуынды ялбарып һорайым). Әл-Фәтихә.

Ауырыу йәки зәғиф кешенең намаҙы

1. Ауырыу сәбәпле йәки ҡартлыҡ сәбәпле ҡыям менән уҡырға ҡеүәте етмәгән кеше намаҙҙы ултырып уҡыр. Ултырған көйөнсә, ҡулдарын бағлап, «сүрәи Фатиханы» үә унан һуң уҡыла торған сүрәне уҡығандан һуң рөкүғте бер аҙ эйелеп — теҙенә таянып ҡылыр. Сәждәһен сәләмәт ваҡыттағыса ҡылыр.

2. Әгәр ҙә кәүҙәһе менән эйелеп, рөкүғ үә сәждә лә ҡыла алмаһа, рөкүғ үә сәждәне ишара менән ҡылыр: башын рөкүғ өсөн аҙыраҡ, сәждә өсөн күберәк эйер.

3. Ултырып тороуға ла ҡеүәте етмәһә, аяҡтарын Ҡибла тарафына һуҙып, салҡан ятып, рөкүғ үә сәждәне башы менән ишара ҡылып уҡыу дөрөҫ булыр. Читать далее →

Ҡоҙоҡ

Ҡоҙоҡҡа берәй нәжес төшһә, ҡоҙоҡ эсендәге бөтә һыу бысранған иҫәпләнә, Ундай саҡта, ҡоҙоҡ эсендәге һыуҙы тулыһынса алып бөтөп, ситкә түгергә кәрәк. Әгәрҙә ҡоҙоҡ эсенә турғай, сәпсек кеүек бәләклй ҡош төшөп үлһә, ҡоҙоҡтан 20 күнәк (биҙрә) һыуҙы алып түгергә тура килә. Ә инде тауыҡ, йәки тауыҡ ҙурлығындағы берәй хайуан төшөп үлһә, 40 биҙрә һыуын алып түгергә кәрәк. Әгәр ҙә әле әйтеп үткән йәнлектәрҙең эстәре күпкән, йәки тәне ебегән һәм һыуға уның есеме тарала икән, ҡоҙоҡ эсендәге һыуҙы тотошлайға алып түгергә тейешле булабыҙ. Шунһыҙ, ундағы һыу таҙа һаналмай. Ҡоҙоҡҡа кешенең төшөп үлгән йәки һарыҡ ҙурлығыдағы берәй хайуан төшкән икән, ул саҡта ла ҡоҙоҡтоң һыуын тулыһынса алып бөтөрөп түгергә кәрәк. Кешенең йәки ҡоҙоҡҡа төшөп үлгән хайуандың эсе күпмәһә лә һыуҙы тотошлай алып түгергә тейешлебеҙ. Ҡоҙоҡтоң ҡасан бысратылғаны аныҡ мәғлүм түгел икән, уның көндә алынған һәм өйҙә (йәки мунсала) һаҡланған һыу сығарып түгелергә тейеш.

Ғәүрәт

Намаҙ уҡығанда ғәүрәт ерҙәр ҡаплаулы булыу фарыздыр. Аулаҡ бүлмәлә, булһа ла, яланғас көйөнсә намаҙ үҡыу дөрөҫ түгелдер. Ир аттың тәне кендек тапҡырынан алып тубығына тиклем ғәүрәт һанала. Ирҙәр тәненең билдәренән юғары һәм тубығынан (теҙенән) түбән өлөшө ҡапланмаған булһа ла намаҙ уҡыуҙары дөрөҫкә хисаплана, ә ҡатын-ҡыҙҙың, күркәм һәм нәфис зат булараҡ, тәненең һәр ере, сәстәре лә ғәүрәт иҫәпләнә. Бары тик ҡатындарға йөҙөн, ҡулдарын беләҙектәренә ҡәҙәр, аяҡтарын шайтан ашыҡтарына (бәкәлдәренә) тиклем асыҡ тотоу рөхсәт ителә. Шул килеш намаҙ уҡыуҙары дөрөҫ һанала. Кешенең кейеме булған хәлдә яланғас көйө намаҙ уҡыуы дөрөҫ түгел. Әммә сараһыҙ ҡалып, яланғас хәлдә икән, яланғас та (кейемһеҙ ҙә) намаҙ уҡый ала. Әммә бындай саҡта намаҙҙы ултырып ҡына уҡырға тейешле. Аяҡ өҫтө баҫып, кейемле саҡтағыса, уҡыуы дөрөҫ булмай.

Нәжестәр (Бысраҡтар)

Намаҙ уҡыған кешеңең тәне, кейеме, намаҙлығы нәжестән пак булырға тейеш. Нәжесле килеш намаҙ уҡыу дөрөҫ һаналмай. Нәжестен ике төрө бар: еңел нәжес, ауыр нәжес. Ҡарға, ҡарсыға кеүек иттәре кешегә ашарға харам ҡоштарҙың тиҙәктәре һәм иттәре кешегә ашарға хәләл булған ат, һыйыр, һарыҡ кеүек хайуандарҙың бәүелдәре (кесе ярауы) — еңел нәжес һанала. Читать далее →

Өйҙән сыҡҡанда уҡыла торған доға:

Өйөбеҙҙән «бисмилләһир-рахмәнир-рахим», тип әйтеп сығырға, ғаиләбеҙ һәм балаларыбыҙға хәйерле һәм уңышлы көндәр теләргә тейешбеҙ. Йәйәү йәки машинала киткәндә юлға уҡырға мөмкин булған иң яҡшы доға — «Аятүл Күрси». Ул өс, биш, йә ете мәртәбә уҡылыр. Өйҙән уң аяҡ менән сығып китәбеҙ. Юлда төрлө фажиғалар булыуы мөмкин. Шуның өсөн ғөсөлһеҙ йөрөүҙән һаҡланырға, кәрәк. Һәр ваҡыт Аллаһынан ярҙам һорап йөрөргә ғәҙәтләнергә кәрәк.

بِسْمِ اللَّهِ ، تَوَكَّلْتُ عَلى اللَّهِ وَلا حوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلاّ بلِللَّه

«Бисмилләһи, тәүәккәлтү ғәләллааһ, лә хәүлә үә лә ҡуүүәтә илләә билләһ.».
"Аллаһым! Өйөмдө, йортомдо һәм ғаиләмде һиңә аманат итәм. Уларҙы һәр төрлө һәләкәттәрҙән һәм бәләләрҙән һаҡла", — тип үҙ телендә лә доға ҡылырға мөмкин.

Иртән торғас уҡыла торған доға

Иртән торғас уҡыла торған доға.

Мосолман иртәләрен уянғас, түшәгенән

بـِسمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

"Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим" тип торорға тейеш.
Унан һуң ошо доға уҡыла:

الْحَمْدُ لِلّهِ الّذي أَحْيَانَا بَعْدَ ما أَماتَنَا وَاِلَيهِ البَعْثُ وَ النُّشُور

«Әлхәмдү лилләәһилләҙии әхйәәнәә бәғдә мә әмәәтәнәә вә иләйһил-бәғҫү вәннушур»
(Беҙҙе үлгәндән һуң терелтеүсе Аллаһҡа маҡтау булһын! Үлгәндән һуң терелтеү Аллаһтандыр, ҡайтыу ҙа Уғалыр.)
Был доғаны белмәгәндәргә: «Һаулыҡ һәм сәләмәтлек эсендә тағын бер көндө башлатҡан Аллаһҡа маҡтау булһын! Беҙгә бөгөн дә хәйерле һәм имен тормоштарын бирһен»- тип тә доға ҡылырға мөмкин.