Мәжлестәге әҙәп-доғалар

                                                 Мәжлестәге әҙәп-доғалар
     Әбү Муса әл-Әшғәри әйтеүенсә, Рәсүлуллаһ ﷺ: «Инергә рөхсәтте өс мәртәбә һорарға кәрәк. Әгәр рөхсәт алһаң ин, алмаһаң – кит», — тигән. (Бохари, Мөслим).

     Әбү Һөрәйрә әйтеүенсә, Рәсүлуллаһ ﷺ: "Әгәр берегеҙ кешеләр ултырған ергә килеп инһә, уларға сәләм бирергә тейеш. "Әссәләмүғәләйкүм үә рәхмәтуллаһи үә бәрәкәтүһү! «, „Аллаһ Тәғәлә һеҙгә именлек насип итһен үә рәхмәте ирешһең үә һеҙгә бәхеттәр бирһен“ — тип әйтергә кәрәк. Сығып китергә теләһә лә сәләм әйтергә тейеш», — тигән. (Әбү Дауыт). (Әссәләмүғәләйкүм). Күп кешеләр араһынан берәүҙеңдә яуап сәләме етә. Әгәр мәжлес башланһа – һәр береһе менән ҡул бирешеп күрешеү кәрәкмәҫ.

     Берәү менән күрешкәндә уҡылыр:
     «Аллааһүммә-жмәғ бәйнәнәә бил-хайри үәс- сәләәми үә әллиф бәйнәнәә би-әхсәнил-кәләәм».
     Мәғәнәһе: Йә, Рабби, беҙҙе изгелек үә сәләмәтлектә күрештер үә күркәм һүҙҙәр менән өлфәт ҡылдыр.

     Берәй мәжлескә барып ултырғас уҡылыла торған доға:
     «Аллааһүммә әнзилнии мүнзәлән мүбәәракәү үә әнтә хайрүл-мүнзилиин».
     Мәғәнәһе: Йә, Рабби, мине мөбәрәк ергә индер, һин хәйерле индереүсеһең.

     Ибн Ғүмәр әйтеүенсә, Рәсүлуллаһ ﷺ: «Аллаһыны оҙаҡ ваҡыт иҫкә алмайынса һөйләшмәгеҙ, сөнки Аллаһ иҫкә алынмаған оҙон әңгәмә – күңел ҡырыҫлығынан. Ә Аллаһтан иң йыраҡ кеше – ҡырыҫ күңелле кеше, тигән. (Тирмизи).

     Ашар алдынан һәм аштаң һуң ҡулды бисмилләһи әйтеп өсәр мәртәбә йыуыу сөннәт. Еүеш таҫтамал биреп шуға бөтәһелә ҡул һөртөп алыуҙары әҙәпһеҙлек һәм гигиенә талаптарына тура килмәй. Кешеләрҙә бындай „йола“ ерәнеү-сикәнеү тыуҙыра.

     Ризыҡты ҡабул итер алдынан, һис шикһеҙ, „Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим“ тип башларға һәм ошо доғаны уҡырға мөмкин:
     „Бисмилләәһи, Аллааһүммә бәәрик ләнәә фииһи үә әтғимнәә хайран минһү“
     Йә тулыһынса:
                                                                              اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِيهِ وَأَطْعِمْنَا خَيْراً مِنْهُ . اللَّهُمَّ أَعْطِنَا رِزْقًا حَلَالًا
                                                                                  وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ. اللَّهُمَّ نَوِّرْ قُلُوبَنَا وَارْحَمْنَا وَارْضَ عَنَّا
                                                                                               وَأَعْطِنَا تَمَامَ نِعْمَتِكَ وَدَوَامَ نِعْمَتِكَ وَتَمَامَ تَوْفِيقِكَ
     „Аллааһүммә бәәрик ләнәә фииһи үә әтғимнәә хайран минһү. Аллааһүммә әғтийнә ризҡан хәләәлән үә әнтә хайрур-раазиҡиин. Аллааһүммә нәүүир ҡулүбәнәә үәрхәмнәә үәрда ғәннәә. Үә әғтинәә тәмәәмә ниғмәтикә үә дәүәәмә ниғмәтикә тәмәәмә үә тәүфииҡиҡә“.
     (Әй, Аллаһым! Аштарыбыҙға бәрәкәт бир, быларҙан да хәйерлерәк аштарҙы ашарға насип ит. Беҙгә хәләл ризыҡ бир, сөнки Һин ризыҡ биреүселәрҙең иң хәйерлеһе. Аллаһым! Күңелдәребеҙҙе яҡтырт, беҙгә мәрхәмәт әйҙә һәм беҙҙән риза бул. Беҙгә ниғмәтеңдең дауамын һәм тамамын әйлә, йә Рабби!)

     Әгәр бисмилләне әйтергә онотоп, ашағанда иҫкә төшһә, ошо доғаны уҡыла:
                                                                                                                     اَللَّهُمَّ بارِكْ لَنَا في الأوَّلِ وَالآخِرِ
     „Аллааһүммә бәәрик ләнәә фил-әүүәли үәл-әхир“.
Йәки:»Бисмилләәһи фии әүүәлиһи үә әхириһ".
     (Әй Аллаһым! Беҙҙең өсөн башын да, ахырын да бәрәкәтле ҡыл!)

     Ашап бөтөргәндән һуң биргән һуң ниғмәттәре өсөн Аллаһыға шөкрана һәм хәмде-ҫәнә әйтергә кәрәк. Аш-һыу доғалары Аллаһыға шөкөр, рәхмәт һәм ризалыҡты белдерергә тейеш.
                                                                                                الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى أَطْعَمَنَا وَسَقَانَا وَجَعَلَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ .
     "Әл-хәмдү лилләәһилләҙии әтғәмәнәә үә сәҡанәә үә джәғәләнәә минәл мүслимиин. Үәл-хәмдү лилләһи раббил-ғәәләмиин".
     (Аллаһыға Маҡтау булһын. Беҙҙе ашатҡан, эсерткән һәм мосолман булыуыбыҙҙы насип иткән Аллаһыға маҡтау булһын. Маҡтау булһын Ғәләмдәрҙең Раббыһы — Аллаһыға).

     Башҡа кешеләрҙә ашағандан һуң уҡыла торған доға:
     «Аллааһүммә әтғиммән әттәмәнии үә сҡыймәң сәҡаани» – «Әй, Аллаһ, беҙҙе ашатҡан һәм эсерткән кешене Үҙен ашат һәм эсер! „
.
     Аш-һыу өсөн ҡылына торған башҡа бер доға:
                                                                            الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى خَلَقَ الْإِنْسَانَ وَأَطْعَمَهُ وَسَقَاهُ وَجَهَّزَهُ بِالْإِمَانِ وَنَحْمَدُهُ
                                                                        لِمَنْ مَيَّزَ الْحَلَالَ مِنَ السَّيِّئَاتِ وَالْحَرَامِ . وَقَسَّمَ الرِّزْقَ عَلَى خَلْقِهِ بِأَحْسَنِ
                                                                        الْأُسْلُوبِ وَأَرْقَى النِّظَامِ . وَنُصَلِّى وَنُسَلِّمُ عَلَى مَنْ أُرْسِلَ رَحْمَةً لِلْعَاَلَمِينَ.
     “Әл-хәмдү лилләәһилләҙии халәҡал-инсәәнә үә әтғәмәһү үә сәҡәәһү үә джәһһәзәһүү бил-имәән. Үә нәхмәдүһүү лимән мәййәзәл-хәләәлә минәс-сәййи-әәти үәл-хараам. Үә ҡассәмәр-ризҡа ғәләә халҡиһии би әхсәнил-үслүүби үә әрҡан-низаам. Үә нүсалли үә нүсәллимү ғәләә мән үрсилә рахмәтән лил-ғәәләмиин».
     (Инсанды яратып, аш биреп эсерткән һәм күңеленә иман ниғмәттәрен урынлаштырған Аллаһыға маҡтау булһын. Маҡтау булһын менән хәләл менән харамды бер-берһенән айырған Аллаһыға. Яратҡандарына ризыҡтарҙы иң күркәм рәүештә өләшеп, инсандарға иң яҡшы низам-тәртипте биреүсе — Улдыр. Ғәләмдәргә рәхмәт булараҡ күндерелгән Мөхәммәдкә салауат-сәләм булһын).

     Йәнә бер доға:
     "Әлхәмдү лилләәһил-ләҙии әтғәмәнәә үә сәҡанәә үә джәғәләнәә минәл-муслимин. Аллааһүммә бәәрик ләнәә фииһи үә әтғымнә хайран минһү. Аллааһүммә әғтыйнә ризҡан хәләәлән үә әнтә хайрур-раазиҡыын. Аллааһүммә нәүүир ҡулүүбәнәә үәрхәмнәә үәрда ғәннәә. Үә әғтыйнә тәмәәмә ниғмәтикә үә дәуәәмә ниғмәтикә үә тәмәәмә тәүфииҡыҡ, бихурмәти нәбиййикә үәлхәмдү лилләәһи Раббил-ғәәләмиин. Ридааән лилләәһил-фәәтихәһ."
     (Аллаһҡа маҡтау булһын. Беҙҙе ашатҡан, эсерткән һәм мосолман булыуыбыҙҙы насип әйләгән Аллаһҡа маҡтау булһын. Эй, Аллаһым! Аштарыбыҙға бәрәкәт бир. Быларҙан да хәйерлерәк аштарҙы ашарға насип ҡыл. Беҙгә хәләл ризыҡ бир, сөнки һин ризыҡ биреүселәрҙең иң хәйерлеһе, Аллаһым! Күнелдәребеҙҙе яҡтырт, беҙҙе мәрхәмәтле ит һәм беҙҙән разый бул. Беҙгә ниғмәтеңдең дәуамын һәм тамамын әйлә, йә Рабби! Пәйғәмбәрең хөрмәтенә маҡтау булһын Ғаләмдәрҙең Раббыһы-Аллаһҡа. Уның ризалығы өсөн «әл-Фәтихә».)

     "Әлхәмдү лилләәһи хәмдән кәҫииран мүбәәрәкән фиһ, ғайра мәкфиййин үә ләә мүвәддәғин үә ләә мүстәғнәә ғәнһү Раббәнәә."
     (Аллаһҡа күп, яҡшы, бәрәкәтле һәм һәр ваҡыт әйтелә торған, өҙөлөкһөҙ маҡтауҙар булһын. Беҙ Уға мохтаж булған маҡтауҙыр ул, эй Раббыбыҙ.)

     Икенсе бер аш доғаһы:

                                                                                الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى أَطْعَمَنَا وَسَقَانَا وَجَعَلَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَبَرَكَاتُهُ
عَلَى صَاحِبِ الطَّعَامِ وَالْأَكِلِينَ. اللَّهُمَّ اجْعَلْ نِعْمَتَنَا دَآئِمًا وَدِينَنَا قَآئِمًا وَأَوْلَدَنَا عَالِمًا صَالِحًا وَلَا تُسَلِّطْ عَلَيْنَا ظَالِمًا. اللَّهُمَّ زِدْ نِعْمَةً كَثِيرَةً بِحُرْمَةِ سِرِّ سُورَةِ الْفَاتِحَةِ
     «Әл-хәмдү лилләәһилләҙии әтғәмәнәә үә сәҡаанәә үә джәғәләнәә минәл мүслимиин. Үәл-хәмдү лилләәһи үә бәракәәтүһүү ғәләә саахибит-тағаам үәл-әкилиин. Аллааһүммәджғәл ниғмәтәнәә дәә-имән үә диинәнәә ҡаа-имән үә әүләдәнәә ғәәлимән саалихән үә ләә түсәллит ғәләйнәә заалимән. Аллаһүммә зид ниғмәтән кәсииратән би хүрмәти сирри сүүратил-фәәтихә».
     (Беҙҙе туйҙырған, эсергән һәм беҙҙе мосолман итеп ҡылған Аллаһыға маҡтау булһын. Аллаһыға маҡтау, был аштың хужаһына һәм ашағандарға Аллаһының бәрәкәттәре булһын. Аллаһым! Беҙҙең ниғмәттәребеҙҙе дауамлы, динебеҙҙе таяныслы, балаларыбыҙҙы ғалим үә сәлих ҡыл. Беҙҙең өҫтөбөҙгә бер ниндәй ҙә залим ебәрмә. «Фатиха» сүрәһенең сере хөрмәтенә беҙгә биргән ниғмәттәреңде тағы ла арттыр, Аллаһым!)

     Был доғаларҙың береһен дә белмәгән кеше, «мин доға белмәйем» тип, өҫтәл артынан доға ҡылмайынса тормаһын. Был кешеләр:
     "Аллаһым! Биргән ниғмәттәреңә, иҫәнлек-һаулығыбыҙға мең шөкөр итеп Һине маҡтайбыҙ. Беҙҙе һидәйәт юлына айырма. Даими хәләл ризыҡтар ихсан ит", — тип тә доға ҡылырға мөмкин.

     Әбү Һөрәйрә әйтеүенсә, Рәсүлуллаһ ﷺ: "Әгәр берәйһе буш һүҙ-ләстит һатҡан кешеләр араһында ултырһа, китәр алдынан «Сүбхәнәкәл-ләһүммә үә бихәмдик, әшһәдү әллә илаһи иллә әнтә, әстәғфирүкә үә әтүбү иләйкә», — «Йә, Аллаһ, Һиңә маҡтау, Һинәң башҡа илаһ юҡлығына шаһитлыҡ бирәмен, Һинең кисереүеңде үтенәмен үә тәүбә ҡыламын», тип әйтһә, уның был кешеләр менән ултырыуы ғәфү ҡылыныр, тигән.

     Әбү Үмәмәнән, Рәсүлуллаһи таяҡҡа таянып сығып китте, ә беҙ тороп баҫтыҡ. Ул ﷺ: «Баҫмағыҙ, сит ил кешеләре генә бер-береһен ололап тороп баҫалар», — тине. (Әбү Дауыт).

     Әбү Һөрәйрәнән, Рәсүлуллаһ ﷺ: «Сығып барған кешене ишеккә тиклем оҙатыу – сөннәттең бер өлөшө», — тигән. (Ибн Мәдджә).