Ахирәткә иман
” Был донъя тормошо — бәндәнең мәңгелектәге урынын билдәләүгә сәбәп булған имтихан”, — тип өйрәтә дин
Әҙәм балаһының тормошон Аллаһ биш дәүергә бүлеп яралтҡан:
Беренсеһе — йәндәр донъяһы. Әле кешенең тәне юҡ, донъяға күҙен асмаған, ҡулдары эшләмәй, аяҡтары йөрөмәй, аталар арҡаһында орлоҡ хәлендә генә ул.
Икенсеһе — әсәләр ҡарынындағы тормош;
Өсөнсөһө — тән менән үткән ғүмер.
Дүртенсеһе — ҡәбер һәм... Бәрзәх — йәндәрҙең тәндән айырылып, Ахирәткә тиклем йәшәр төйәге;
Бишенсеһе — Ҡиәмәт көнөнән һуң йә Йәннәттәрҙә, йә Йәһәннәмдә йәшәр дәүер.
"Донъя — Ахирәттең игенлеге”, — тигән пәйғәмбәр, ғәләйһис-сәләм.
"Аллаһҡа һәм Ахирәт көнөнә инанып, игелекле ғәмәлдәр менән йәшәй белғәндәр өсөн Аллаһ хозурында тейешле бүләге лә булыр. Уларға ҡурҡыныс янамаҫ, улар ҡайғы тигәнде белмәҫ”, — тиелә аятта.
”Бәҡара” сүрәһе, 62 — нсе аят.
"Был донъя тормошо — күңел асыу менән уйын- көлкө, әгәр белер булһалар, һуңғы төйәгегеҙ — тормоштоң тап үҙе”.
”Әл-Ғәнҡәбүт”,”Үрмәксе” сүрәһе, 64 -нсе аят.
Үткән ғүмерҙәрҙең кире ҡайтмаҫын аңлай белгән күңелдәр үҙҙәренең һәр һулышын Аллаһ ризалығына тип игелек өсөн файҙаланып ҡалырға тырышыр, Аллаһ тураһында бер минутҡа ла хәтерҙән сығармаҫ, яҡшылыҡҡа өмөт бағлап, яманлыҡтан ҡурҡыу эсендә ҡалып, был йәндәр Ҡиәмәт көнө еткәнен көтөп, күҙ йәштәрен түгеп кенә торор, ти.
"Йәшәүҙәрең нисек булһа, — тигәндәр бабайҙар, — үлемегеҙ ҙә шундай уҡ булыр”.
Хикәйәт.
Бер ваҡыт ғабидтарҙан берәү кәрәк-яраҡтарын алырға тип баҙарға бара. Алыр нәмәләрен дә, тотонор аҡсаһын да өйөндә үк иҫәпләп, самалап сыға ул. Әммә алған әйберҙәре өсөн хаҡын түләй башлағас, аҡсаһы етмәй. Был хәлдән ғажиз ҡалған ғабид күҙ йәштәрен түгеп, илап уҡ ебәрә. Был хәлгә аптырап ҡалғандар илдең хөрмәтле затын йыуатырға ашыға: «Ошондай юҡ ҡына нәмә өсөн илап тораһыңмы?” — тиҙәр.
Бер аҙ тынысланып алғас ғабид борсолоуҙарының сәбәбен аңлатып бирә: ” Донъя малы өсөн илап тора икән тип уйламағыҙ! Өйөмдә иҫәпләп сыҡҡан аҡсаларым баҙар өсөн дә етеңкерәмәй ҡалды. Ахирәт өсөн әҙерләгәндәрем менән нимә булыр? — тип илайым”, — тигән.
»Йәшәнем дә — бөттө, үлгәндән һуң терелмәм”, — тип уйлай әҙәм балаһы”.
"...Үлгәндән һуң яңы тормош өсөн ҡабат яралтылмам”, — ти. Үҙен яралтып бар иткәнгә тиклем бит ул юҡ ине. Беҙ уны тормошҡа яралтып бар иттек. Нишләп һуң шуны ла аңлай алмай ул?” — тиелә аяттарҙа.
«Мәрйәм” сүрәһе, 66-67 — нсе аяттар.
»Сереп, тарҡалып бөткән һөйәктәрен Беҙ йыйып ала алмабыҙ тип уйлаймы кеше? Юҡ инде! Беҙ уның хатта бармаҡ остарына тиклем — бөтәһен дә үҙ урынына ҡабат ҡуйырбыҙ ”.
”Әллә кеше бер кем, бер нимә белмәҫ тип уйлаймы?”
«Әл-Ҡиәмә”Ҡиәмәт көнө” сүрәһе, 3-4 — нсе, 36 — нсы аяттар.
Пәйғәмбәребеҙ өйрәткән: ” Ҡиәмәт көнөндә өммәтемдән берәүҙе бөтә кешеләр алдына сығарып баҫтырырҙар ҙа. алдына 99 Китап асып ҡуйырҙар һәм унан һоралыр: ”Быларҙан һин ниндәй ҙә булһа берәрһен инҡар итәһеңме? Һине һаҡлап йөрөткән, һәр ғәмәлеңде яҙып барған фәрештәләр һиңә ғәҙелһеҙлек күрһәттеме?” — тиелер. ”Юҡ, Раббым, күрһәтмәне”, — тиер кеше. ”Һин Минең әжер-сауаптарыма ла лайыҡлы”, — тиер Аллаһ, — һиңә ҡарата бер кем дә хаҡһыҙға бер ниндәй золом эшләй алмаҫ.
- Мизанға әҙерлән”, — тиелер.
Китаптар араһында ( Үҙе әйтеп йөрөгән ): „Әшһәдү әл-лә Иләһә Илләл-лаһ үә әшһәдү әннә Мүхәммәдән ғабдүһү үә рәсүлүһ”, — тип геүаһлыҡ һүҙҙәре яҙылған бер сәхифә лә барлыҡҡа килер.
”Эй, Раббым! Ошо тиклем дә күп китаптар араһында был бер генә сәхифәнән файҙа булырмы?” — тип бәндә әйтеп тә өлгөрмәҫ, бәндәнең бөтә ғәмәлдәре яҙылған дәфтәре мизандың бер тәлинкәһендә, шәһәҙәт кәлимәһе яҙылған сәхифә икенсе тәлинкәлә урын алыр һәм ул ауырыраҡ тартыр. Сөнки игелектә Аллаһ исеменән дә ауырраҡ тартҡан бер нәмә лә юҡ”.
“Зекерҙәрҙең иң яҡшыһы — ”Лә Иләһә Илләл- лаһ!”, доғаларҙың иң яҡшыһы — ”Әл-хәмдү лил-ләһ!” — тигән ул икенсе бер хәҙисендә.
Тормошта ла бит шәһәҙәт кәлимәһен әйтеп кенә тороу менән бәндәнең иманы нығый, әҙәбе камиллаша бара.
Риүәйәттәрҙә Мусаның, ғәләйһис-сәләм, Аллаһы Тәғәләғә мөрәжәғәт итеп: ”Эй,Раббым! Доғаларҙа һиңә нисек итеп мөрәжәғәт итергә кәрәклеген өйрәтһәң ине, — тигән һүҙҙәре килтерелә.
”Лә иләһә Илләл-лаһ!” — тип әйт”, — тиелә уға. ”Эй, Раббым! Быны һинең ҡолдарыңдан бөтәһе лә әйтеп кенә тора. Миңә үҙемә генә хас айырым бер доға өйрәт! — ти Муса. ”Лә иләһә Илләл-лаһ!” — тип әйт, — тип ҡабатлай Аллаһ. — Эй, Муса! Әгәр ҙә һин үлсәүҙең бер яғына ете күкте һәм ете ерҙе, ә икенсе яғына ”Лә Иләһә Илләл-лаһ!” — тигән һүҙҙәрҙе һалһаң, мизандың был яғы ауырыраҡ тартыр ине”, — тигән.
Кеше хаҡында бөтәһен дә белеп тороусы шаһиттарҙы дин ете төрлөгә бүлә:
- Шаһиттарҙың иң тәүгеһе, иң бөйөгө, әлбиттә, Аллаһ Үҙе.
Икенсеһе — фәрештәләр.
Ҡайҙа ғына булмағыҙ, ”... Нимә генә эшләмәгеҙ, шаһит булып беҙ һеҙҙең эргәлә торасаҡбыҙ”, — тиҙәр улар.
»Юныс” сүрәһе, 61 -нсе аят.
Өсөнсөһө — пәйғәмбәрҙәр, изгеләр. ”Һәр өммәттән үҙҙәренең шаһитын алып, өммәтеңә шаһит булараҡ һинең менән дә бергәләп баш бирмәгәндәр алдында пәйҙә булһаҡ, улар нишләр? — тиелә Ҡөрьәндә.
”Ән-Ниса”,”Ҡатын-ҡыҙҙар” сүрәһе, 41 — нсе аят.
Ул көндө бәндәнең телдәре, ҡулдары, аяҡтары — бөтәһе лә үҙенә ҡаршы килеп, геүаһлыҡ биреп торорҙар”.
”Нур” сүрәһе, 24 — нсе аят.
”Ни өсөн беҙгә ҡаршы геүаһлыҡ бирәһең?” — тип тороуына ҡарамаҫтан бәндәнең тән тиреһе лә үҙенә ҡаршы геүаһ буласаҡ”.
”Фуссиләт”,"Аңлатылды” сүрәһе, 21 — нсе аят.
Шаһидтарҙың һуңғыһы — Ер һәм ваҡыт.
"Дин ул — нәсихәт”, Сәләх Суҡбаев, Нурмөхәмәт хәҙрәт Ниғмәтуллин