Архив автора: Назир Сабитов

Дин хөкөмдәренән ғибрәтле һабаҡтар

                                                        Ғибрәтле һабаҡтар (йәҡин)

                                                Дин хөкөмдәренән ғибрәтле һабаҡтар
   Ҡөрьән өйрәтә: «Кем дә кем тура юл менән бара икән, тапҡан юлы — үҙе өсөн файҙа; кем дә кем хаҡ юлдан яҙып, аҙашып ҡала икән, үҙенә зыян килтереү өсөн аҙаша. Кешегә тейешле булған йөктө бер кем дә күтәреп йөрөмәй, һәм Беҙ бойорғандарыбыҙҙа һәм тыйғандарыбыҙҙы аңлатып биреү өсөн алдан илселәр ебәрмәй тороп бер ҡасан да, бер кемде лә язаға тартманыҡ.
   Ҡылған гонаһтары өсөн «ниндәй ҙә булһа бер ауыл халҡын һәләк итергә теләгән саҡтарыбыҙҙа ла Беҙҙең ихтыярыбыҙ менән уларҙың дингә килмәгән байҙары аҙғынлыҡҡа, иманһыҙлыҡҡа бирелде, унан маңлайына яҙылғандары алдына килеп баҫты һәм Беҙ уларҙың береһен дә ҡалдырмай һәләк иттек.
    Нух ҡәүеменән һуң күпме халыҡтарҙы юҡҡа сығарҙыҡ. Уларҙы Аллаһ үҙе генә белә. Ҡолдары ҡылған гонаһ эштәрҙе лә үҙе күреп тора», — ти.
                                                                            «Әл-Исра» (Төндә күсереү) сүрәһе, 15— 17-се аяттар

Читать далее

Хәҙистәр, хәҙистәргә шәрехтәр

                                                                      Хәҙистәр

                                                  Хәҙистәр, хәҙистәргә шәрехтәр
   «Иманлы кешенең хәленә иҫең-аҡылың китер! — тигән пәйғәмбәр, ғәләйһис-сәләм, — Уның хәл-әхүәлендәге бөтә нәмә — игелек. Нимә булһа ла бер нәмә уны һөйөндөрһә, Аллаһы Тәғәләгә шөкөр итә, рәхмәт әйтә белә. Әйтә белгәндәре уның өсөн — игелек; ҡайғы-хәсрәт килһә, сабыр итә. Сабыр итеүҙәре лә уның өсөн — игелек. Бындай тормош иманлы бәндәнән башҡа бер кемгә лә бирелмәй», ти.
   Пәйғәмбәребеҙ тағы ла әйткән: «Көслө тетрәнеүҙәр булған ваҡытта сабырлыҡтан да кәрәклерәк нәмә юҡ», тигән.
   Беҙҙең заманда кешеләр мохтажлыҡ кисергән иң ҙур нәмә — сабырлыҡ. Донъя көткәндә самалыһы — сабырлыҡ, бәлә килгән ваҡыттарҙа бәндәне иң беренсе булып ташлап киткәне — сабырлыҡ, дуҫ-дошман араһындағы мөнәсәбәттәрҙә ҡытлыҡҡа эйләнгәне лә — сабырлыҡ.

Читать далее

40 һаны өҫтөнлөктәре

                                                            40 һаны

                                                  40 һаны өҫтөнлөктәре
   «Тур тауында ғибәҙәттә тороу өсөн Мусаға Беҙ 30 төн бирҙек, аҙаҡ уға тағы ла унды өҫтәнек. Аллаһ тәғәйенләгән ваҡыт 40 төн булды. Ҡәрҙәше Һарунға Муса әйтте:
   — Халҡыбыҙ араһында минең урынға етәксе булып ҡалаһың. Уларҙы тура юлға өгөтлә, юлдан яҙғандарға эйәрмә», — тине.
                                                                                                  «Әл-Әғрәф» (Кәртәләр) сүрәһе, 142-се
   Ун төндө өҫтәп ҡуйыуҙың мәғәнәһен Исраил балаларын һынау өсөн тип аңларға кәрәк, тигән имам Бәкер. Пәйғәмбәргә 40 көн һәм 40 төн ваҡыт бирелһә лә аяттарҙа 40 төн тураһында ғына һүҙ бара. Сәбәб бәлки, ғибәҙәттәрҙең төндә үтәлеүе, доғаларҙың төндә ҡылыныуы менән аңлатылалыр. Боронғо календарҙа ваҡыт ай ҡалҡыуына ҡарап иҫәпләнә торған була, ә ай, ғәҙәттә, төндәрҙә генә ҡалҡа, төндәр һанына ҡарап көндәр билдәләнә.

Читать далее

Юлбаҫарҙан — әмиргә

                                                           Юлбаҫарҙан — әмиргә
                                                             (Ғибрәтле хикәйәт)

   Джафар ибн Рабиға тигән берәү бөтә Йәмәмә халҡын тетрәтеп торған юлбаҫар ине. Бер ваҡыт юлда йәшеренеп ятҡан юлбаҫарҙар бер ҡартты эләктереп алдылар ҙа Рабиға хозурына алып килделәр:
   — Ҡайҙа китеп барыуың? — тине юлбаҫар.
   — Бынан яҡында ғына Ләйс ибн Ғәли исемле бер дәрүиш йәшәй, шуға ашарға алып барам, — тине ҡарт.
   Джафарҙа дәрүиш менән осрашыу теләге тыуҙы. Ҡарт менән бергә уның эргәһенә китте.
   — Мин һине күптән көтә инем, Джафар ибн Рабиға, — тине Ләйс юлбаҫарҙы ҡаршы алып.
   — Мине ҡайҙан беләһең?
  — Миндә һинең кеүек бер юлбаҫар инем, — тине Ләйс, хәл-әхүәлдәрен һөйләне. Читать далее

Дин

                                                 Дин: Ислам, иман, ихсан

   «Динебеҙ өс өлөштән тора», — тип өйрәтә ғалимдар. Улар — ислам, иман, ихсан.
Дин хөкөмдәрен тәрәнерәк анлаған һайын бәндәлә иман арта, иман нығый. Мосолмандың ул йәшәү рәүешенә әйләнә.
   Ислам — тура юл менән барыусылар, тура юлда йөрөүселәр тигәнде аңлата. Был юлда уңға-һулға боролоп йөрөүҙәр, ситкә тайпылыуҙар юҡ. Ул — Бөйөк шан-шөһрәт эйәһе Аллаһ дине. Аллаһы Тәғәлә Үҙе лә әйтә: «Был — минең тура юлым. Шул юл менән барығыҙ, Аллаһ юлынан ситкә алып китеүсе башҡа юлдар менән йөрөмәгеҙ», ти.
                                                                                  «Әл-Әнғәм» (Мал-тыуар) сүрәһе, 153-сө аят
   Диндең икенсе өлөшө — иман. Пәйғәмбәребеҙ өйрәтеп ҡалдырғанса уның етмештән артыҡ тармағы бар. Иң бейектәгеһе: Ләә Илаһә Иллә Аллаһ! — Аллаһтан башҡа Илаһи юҡ, тигән кәлимә. Иң түбәндәгеһе — кешегә зыян итерҙәй бер нәмәне юлдан алып ташлау. Ояла белеү ҙә имандың бер тармағы.

Читать далее

Иманлы булһын ҡиблаң

                                                        Иманлы булһын ҡиблаң

Ни өсөн әхлаҡ яралы,
Ниңә ярлы ғөрөф-ғәҙәт?
Нилектән була тайпылыш –
Ығы-зығы һәм ҡырылыш –
Нимә һуң быға сәбәп?
Белмәүсе заттар белһендәр:
Кәртәләнә изгелек.
Изгелек тауҙары бейек,
Бейеклектәргә менһендәр –
Дин юлынан йөрөһөндәр –
Күрһәтһендәр игелек.
Ҡайҙа тәртип, ҡайҙа инсаф,
Ҡайҙа ысын әҙәп?
Ниңә аҙғынлыҡ туҙына
Һәм кеше шашып уҙына –
Нимә һуң быға сәбәп?
-Белмәүсе заттар белһендәр:
Гонаһлы күп кешеләр.
Мәҙрәсә, мәсеттәр һалыу,
Дин юлында сауап алыу
Хәстәрлеген күрһендәр.
Ниңә артмай халыҡ һаны,
Ниңә ҡуйыра болоттар?
Ни өсөн изгелек кәмей,
Яуызлыҡҡа бер сир теймәй,
Ҡайҙан тыуа манҡорттар?
— Белмәгән заттар белһендәр:
Дәһриҙе һөймәй иман,
Диндән дәрес биреү өсөн,
Мәктәпкә кәрәк имам,
Иманлы булһын ҡиблаң! Читать далее

«Сәләм» һүҙен таратыуҙың файҙаһы

                                                              Сәләм биреү

                                           «Сәләм» һүҙен таратыуҙың файҙаһы
                                                      Аяттар һәм хәҙистәр
   Пәйғәмбәр, ғәләйһис-сәләм, әйткән: «Иман килтермәй тороп, һеҙ Йәннәткә инә алмаҫһығыҙ, бер-берегеҙҙе һөйә белмәй тороп, иманлы була алмаҫһығыҙ. Бер-берегеҙгә ҡарата һөйөүгә алып бара торған юлды күрһәтәйемме? Үҙ-ара «сәләм» һүҙен таратығыҙ!» — тигән.
   «Сәләм» һүҙен таратыуҙың файҙаһы күп. Шуға ла Ислам мөьмин- мосолманды сәләм һүҙенән айырылмаҫҡа өндәп кенә тора.
   «Әй, иман килтергән кешеләр! — тип нәсихәт бирә Ҡөрьән. Сит-ят кешеләр өйөнә ингәндә рөхсәт һорамай, сәләм бирмәй инмәгеҙ. Был — үҙегеҙ өсөн хәйерле».
                                                                                                          «Ән-Нур» (Яҡтылык) сүрәһе, 27-се аят
   «Дин ҡәрҙәштәрегеҙҙең өйҙәренә ингәндә Аллаһ тарафынан бирелгән мөбәрәк һүҙҙәр менән яҡшы тормош, именлек теләп, бер-берегеҙгә сәләм биреп инегеҙ».
                                                                                                               Шул уҡ сүрә, 61-се аят
Читать далее

Имам Әғзәм Әбү Хәнифә

                                                         Имам Әғзәм Әбү Хәнифә

                                                               Инеш һүҙ

   Бөтә ғәләмдәрҙе юҡтан бар итеүсе, уларҙы ризыҡландырыусы һәм улар менән идара итеүсе Раббыбыҙ Аллаһ Тәғәләгә беҙҙең күңелебеҙҙән ысын хәмед һәм маҡтауҙарыбыҙ булһа ине.
Был донъяға рәхмәт итеп ебәрелгән пәйғәмбәрҙәрҙең иң дәрәжәлеһе беҙҙең пәйғәмбәребеҙ һәм илсебеҙ Мөхәммәд ғәләйһис-сәләмгә Аллаһтың сауаптары һәм сәләмдәре булһа ине.
   Бөгөнгө көндәрҙә беҙҙең халҡыбыҙ әкренләп үҙенең асылдарына ҡайтып бара. Ул асылдарының иң мөһим булғаны Ислам дине. Аллаһҡа шөкөр, мосолмандар һаны көндән-көн арта.
   Билдәле булыуынса беҙҙең ата-бабаларыбыҙ Ислам динен ҡабул итеп, унда булған дүрт мәҙһәбтең береһен һайлап алдылар. Ул да булһа Имам Әғзәм Әбү Хәнифә мәҙһәбе. Ләкин мәҙһәбтең үҙен өйрәнеү етмәй, Имамыбыҙҙың тормош юлы менән дә таныш булыу бик мөһим. Әбү Хәнифә тураһында төрлө дини матбуғатта мәғлүмәт әҙ булыу сәбәпле был китап әҙерләнде.

Читать далее

Мөьминдәр әмире Ғүмәр Әл-Фәруҡ әйткәндәрҙән

                                                         Ғүмәр хәҙрәт әйткәндәре

                                     Мөьминдәр әмире Ғүмәр Әл-Фәруҡ әйткәндәрҙән
   Бер кешегә ярҙам иткәндә, тегенеһе: «Балаларыңдың файҙаһын күрергә насип итһен!» — тип доға ҡылғас, уға ҡаршы Ғүмәр: «Аллаһы Тәғәлә балаларға ҡалдырмаһын, уларға мохтаж итмәһен», — тигән.
                                                                     * * *
   Бер ваҡыт бер кеше килеп: «Арабыҙҙа мөхәббәт юҡ, ҡатынымды айырырға булдым», — тигәс, ул: «Башҡалар өйөнә лә мөхәббәтте тултырып ҡуйғандары юҡ. Бер-берегеҙҙе хөрмәт итергә кәрәк. Шул ваҡыт бөтәһе лә булыр!» — тигән.
                                                                     * * *
    Читать далее

Ғәли хәҙрәт әйтеп ҡалдырғандарҙан

                                                       Фәҡир – кем ул?

                                         Ғәли хәҙрәт әйтеп ҡалдырғандарҙан.
     «Дүрт төрлө халыҡ бар ваҡытта донъя туҡталып тормаҫ: улар — һаран булырға хаҡтары була тороп та һаранлана белмәгән байҙар; белгәндәре менән ғәмәл ҡылып ҡына торған ғалимдар; белмәгәндәре менән тәкәбберләнә белмәгән наҙандар; Ахирәтте донъяға алмаштырмаған фәҡирҙәр».
     «Бәндә гонаһ эшләһә, Аллаһы Тәғәлә уға дүрт нәмә менән шәфҡәт күрһәтә, — тигән Сәғид бин Билал. — Бәндәне Ул ризығынан мәхрүм итмәй, сәләмәтлеген тартып алмай, гонаһтарын үҙенә күрһәтеп, ашығып язаһын биреп бармай».
     Әбү һөрәйрә әйтеп ҡалдырған бер хәҙистә пәйғәмбәребеҙҙең, ғәләйһис-сәләм, сәхәбәләренә әйткән бик тапҡыр һүҙҙәре килтерелә:
     — Фәҡирҙәрҙең кем булыуын беләһегеҙме? — тигән ул.

Читать далее